نگاهی به فیلم « بیست و یک روز بعد» / موفق در «خان»ِ اول!
کاوه قادری
«بیست و یک روز بعد» به عنوان نخستین فیلم بلند سینمایی محمدرضا خردمندان، تعهد و عزم راسخی دارد تا برخلاف بسیاری از «فیلم اول»های سینمای ایران، بی حفره و با درنظر گرفتن تمام پیش نیازهای روایی، درام مرکزی خود را آغاز کند و واجد کاربردی ترین پرده ی اول داستانی ممکن باشد اما در این مسیر، زمانی که فیلم صرف مقدمه چینی ها و زمینه سازی های داستانی اش در قالب معرفی شخصیت، پرداخت شناسه های ابتدایی اش، معرفی محل کارش و نحوه ی زندگی کردن اش و... می کند، بیش از اندازه ی لازم است و همین موجب می شود تا فیلم، گره و چالش و مسأله ی اصلی و موقعیت مرکزی اش را کمی دیر معرفی و آغاز کند و به لحاظ دراماتیک و داستانی کمی دیر شروع شود؛ گرچه چالش مهم و جذابی که فیلم در ادامه برای موقعیت مرکزی اش رقم می زند، ریتم و ضرباهنگی که در کنار ضرب العجل زمانی اش، به پیشبرد موقعیت و داستان اش می دهد و گره افکنی ها و چالش زایی هایی که برای سینوسی کردن سیر این موقعیت و داستان و جذاب تر و مهم تر کردن آن رقم می زند، جملگی آن دیر شروع شدن را از یاد مخاطب می برند و قادرند مخاطب را پای یک داستان موقعیت قابل تعقیب و کم و بیش گرم و گیرا بنشانند.
با فیلمی مواجهیم که به لحاظ شیوه و محتوای روایی، یکی از فرزندان پرتعداد سینمای جشنواره ای ایران در دهه های 60 و 70 است و از این جهت، روی عناصر عامه پسند و دلنشین این سینما (که البته به مراتب پیشینه دارتر از دهه های 60 و 70 اند و منشأ پیدایش شان به فیلم یک اتفاق ساده سهراب شهید ثالث بازمی گردد) مانند عنصر کودک، مادر مریض، نیازمندی حیاتی به پول برای حل مشکل و چالش تهیه ی مخفیانه ی آن و... حساب ویژه ای باز کرده و از این منظر، مشابه تماتیک و درونمایه ای و روایی فیلم بچه های آسمان مجید مجیدی به نظر می رسد؛ که البته در ظرف زمانی بیست سال گذشته اش فریز نمانده و هم توانسته شمایل روز بیابد و هم امضای مستقل خود را پای اثر بزند؛ با جهانی به روز شده تر، آدم هایی بی پیرایه تر، کودکی امروزی تر، مدرسه و خانواده ای متفاوت تر و البته چالشی که به مراتب دشوارتر از تهیه ی یک کفش برای خواهر کوچک تر است و صدالبته نگاهی که اگرچه در قالب آن سکانس و نمای پایانی، آرزو و رؤیای غلبه ی اراده و فردیت و فاعلیت کودک بر غول های زمانه را دارد اما در عینیت و عمل، به مراتب دشواربین تر از این حرف ها است و اصلاً آن ملاطفت و خوش بینی تا حدودی سهل انگارانه و ساده لوحانه ی فیلم مجیدی نسبت به حل مسأله را ندارد.
ساره بیات در بیست و یک روز بعد با این همه، شاید بزرگترین موهبت نخستین فیلم محمدرضا خردمندان این باشد که در سبک خود، فیلم درستی است؛ هم در ارائه ی یک شخصیت سمپاتیک و قابل تعقیب و همذات پنداری برای مخاطب، هم در ارائه ی یک داستان قابل تعقیب و کم و بیش گرم و گیرا و هم در پیشبرد طولی موقعیت محور و گره افکن و چالش زای آن و از روند و ریتم و ضرباهنگ نیافتادن فیلم. اما فیلم با عنوان خاصی که در سینمای ایران نیز به اینگونه فیلم ها اطلاق می شود هم فیلم درستی است؛ فیلم «درباره کودک». با فیلم «درباره کودک»ی مواجهیم که برخلاف مشی و منش و احتمالاً شناختی که فیلم های «درباره کودک» صرفاً جشنواره ای و گلخانه ای به رهبری محمدعلی طالبی، درباره ی شخصیت و جهان بینی و جهان پیرامون کودک دارند و آن را داخل یک حباب خودساخته ی عرفانی و معناگرانه محصور می بینند، کودک امروز را با تمام بازیگوشی اش، پرسش جویی اش، چالش طلبی اش، خطرپذیری اش، زرنگ و زیرک بودن اش، بی پروایی اش و حتی دورنمایی که نسبت به آینده اش دارد می شناسد و همین شناخت، شخصیت اصلی و جهان پیرامون اش را از آن غریبی و ناشناختگی که معمولاً مخاطب در فیلم های «درباره کودک» به آن دچار می شود، دور می کند و شخصیت و جهانی عینی تر، باورپذیرتر و واقعی سازشده تر از منظر پهلو زدن به واقعیت و مسائل روز را پیش روی ما می گذارد.
فیلم البته واجد نقصان هایی هم هست که هم در دیر شروع شدن فیلم، هم در نوع کم و بیش ساده انگارانه ی رقم خوردن برخی گره افکنی ها (مانند راحت تحویل دادن چکی که به پول آن نیاز است به عنوان گرو) و هم در رقم خوردن برخی گره گشایی های فرعی (مانند به دام افتادن هایی که صرفاً با مشغول شدن دیگران به حرف زدن و فرار شخصیت های ما از مخمصه، به سادگی حل و فصل می شود) و مواردی از این قبیل نمود دارد اما شاید به عنوان یکی از قابل ذکرترین آن ها، بتوان اشاره کرد به ناپیوستگی و انقطاع هر از گاهی که در سیر داستانی رخ می دهد. فیلم واجد میانه ی موقعیت ها و لحظات گذاری است که برای قله ها و دره های سینوسی داستان، مسیر و پیش زمینه و پشتوانه ایجاد می کنند و با دور کردن نحوه ی ایجادشان از مشی فرمولی و بوتیکی و مکانیکی، به آن ها اصالت وقوع هم دراماتیک و هم البته علت و معلولی می دهند. اما برخی مواقع به نظر می رسد این مسیر میانه، آنقدر مطول است که ردپای داستانی در آن گُم و تعقیب داستانی در آن کُند می شود و در داستان موقعیتی که نیاز است پیوستگی چالش و مسأله احساس شود، گاهی فیلم به لحاظ داستانی کات می خورد و از سیر حرکتی اش جدا می افتد.
بیست ویک روز بعداین مطول بودن مسیر، البته به نوعی به فرجام درونمایه ای و قوام موقعیت مرکزی اثر نیز کمک کرده است. در میانه ی داستان، جمله ی گل درشت و زمختی توسط مادر گفته می شود با این مضمون که مراحل زندگی مثل مراحل «گِیم» می ماند؛ زمانی که غول یک مرحله را کُشتی، در مرحله ی بعدی غول دشوارتری روبرویت قرار می گیرد. این جمله ی گل درشت و زمخت که در نگاه اول، گویی حکم به شعاری شدن مطلق درونمایه و حدیث نفس فیلم و تا حدودی جذابیت سازی کاذب برای موقعیت مرکزی آن داده اما به نوعی با مطول شدن این مسیر، به لحاظ درونمایه ای و تماتیک و دراماتیک، هم موضوعیت درونی یافته و ابژکتیو شده و هم دشواری موقعیت مرکزی و گره و چالش و مسأله ی اصلی فیلم را عینیت یافته می کند؛ آن هنگامی که پس از تهیه ی یک میلیون تومان پول و در لحظه ی خریدن آن آمپول، آن هم پس از طی یک مسیر طولانی پرپیچ و خم و پرچالش و پرزحمت، تازه می فهمیم که خرید این آمپول، تنها خان اول از خان های نامتناهی مسیر درمان بیماری مادر است و حداکثر تا سه هفته بعد، دوباره باید آن میزان پول برای خرید دوباره ی آن آمپول تهیه شود و دوباره سه هفته بعد... در مجموع، به نظر می رسد محمدرضا خردمندان با بیست و یک روز بعد اش، چه از منظر داستان نویسی کلاسیک دارای چالش و موقعیت و فراز و فرود و شخصیت پردازی لازمه ی آن، چه از منظر رعایت قواعد سبک فیلم اش و چه از منظر ارائه ی بایسته ی درونمایه و حدیث نفس اش، توانسته خان اول اش در سینمای ایران را همچون قهرمان فیلم اش، به هر زحمتی که شده طی کند. حال باید دید در «خوان» های بعدی هم خردمندان همچون قهرمان فیلم اش در سکانس پایانی، آن تسلیم ناپذیری و مبارزه را ولو در ساحت آرزو و دغدغه هم که شده، حفظ خواهد کرد؟
- مطالب مرتبط
- برادران لیلا که بودند و چه کردند؟
- نگاهی به دو فیلم جنجالی که بر اساس زندگی قاتل زنان خیابانی ساخته شده اند
- یادداشتی درباره فیلم "چپ راست"
- نگاهی به فیلم سراسر شب/ خسته و پُر مَلال!
- نگاهی به فیلم جمشیدیه / از کوره در رفتن!
- نگاهی به فیلم "پاپ"/ عشق و چیزهای دیگر
- نگاهی به بنفشه آفریقایی/ مردانگی های یک زن!
- نقد کوتاهی بر فیلم لتیان/، دربارۀ اِلی و دربارۀ یاسی!
- نقد کوتاهی بر فیلم "هفت و نیم"/فقط گفتن و رفتن!
- نقد کوتاهی به فیلم «بی وزنی»: چیزی شبیه اسمش!
نظرات کاربران
- 20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت1)/دختر خوب و دختر گمشده!
- خواننده های نسل جدید با کدام آهنگ ها معروف شدند؟
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
- ببینید: تیپ و استایلِ دهه هفتادی های سینما!
- زیباترین بازیگران زن ایرانی در رتبه بندی جهانی
- کچلهای سینما، از جمشید آریا تا صفر کشکولی!
- سرنوشتِ دکورهای میلیاردی سریال «مختارنامه»/ به فیلمبرداران «عروسی» اجاره داده می شود!
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- تمام بازیگرانی که بعد از انقلاب، «ممنوعه» شدند
- ببینید: جشن تولدِ پدرخواندۀ سینمای ایران!
- ماجرای مرگ برادرِترانه علیدوستی درچهارشنبه سوری
- کلیپی که حمید عسکری را ممنوع الفعالیت کرد!
- عکس/ دیدار محسن چاوشی با خوانندۀ خارجنشین!
- فصل دوم سریال «نفس» امسال جلوی دوربین می رود
- 10 فیلمی که حتی مردان را هم به گریه میاندازد!
- «نوشدارو» روی آنتن شبکه سلامت می رود
- حال خوب اجرای تئاتر در روزهای آلوده تهران
- پوراحمد: با بُکن نَکنهای صداوسیما کنار نمیآیم!
- عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا
- کمدین های شکستخورده ی 98 سینمای ایران
- ببینید: انتقاد تند حامد بهداد از مسعود کیمیایی
- تصادف رضا عطاران؛ حادثه ای که به خیر گذشت!
- تازه ترین تصویر از«دی کاپریو» خبر ساز شد!
- خانم مجری: ۱۰ سال است که ممنوعالتصویرم!
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- اسکار ۲۰۲۳ برای «همه چیز همه جا به یکباره»
- ده فیلم مناسب برای درون گراها و انزوا طلبان!
- عکس: مراسم تشییع پیکر حبیب الله کاسه ساز
- عکس متفاوت ترانه علیدوستی درفیلم مهتاب کرامتی
- یک واکنش به سحر قریشی و لیلا اوتادی/ چشم و ابروی زیبا در این شهر زیاد است!
- ازدواج مجری صدا و سیما با خانم بازیگر +عکس ها
- نقد کوتاهی بر فیلم لتیان/، دربارۀ اِلی و دربارۀ یاسی!
- یادداشتی بر فیلم «قهرمان»ساختۀ اصغر فرهادی
- نگاهی به دو فیلم جنجالی که بر اساس زندگی قاتل زنان خیابانی ساخته شده اند
- عجیبترین اتفاقات سال 2020 در پروژههای سینمایی
- نقد کوتاهی به فیلم «بی وزنی»: چیزی شبیه اسمش!
- آهنگ جدید سینا شعبانخانی به نام ناراحتم
- در اکران آنلاین، انحصارها باید شکسته شود
- گزارشی از اختتامیه جشنواره سی و سوم فیلم کودکان
- سه شعر دردسرساز که خوانندگان معروف خواندند
- پخش ۱۴ کنسرت آنلاین برای روزهای قرنطینه خانگی
- تخفیف ویژۀ کتابهای سینمایی در نمایشگاه کتاب
- آهنگ «جان دار» ازمحمدرضا علیمردانی و امین بانی
- ساخت سریال در شبکه نمایش خانگی متوقف شد
- یادداشتی درباره فیلم "چپ راست"
- ببینید: تغییرِ ظاهر مجری زن تلویزیون!
- آلبوم جدیدِ بدلِ «اندی» در ایران مجوز گرفت!
- آنجلینا جولی معشوقه ی شیطان میشود!
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- خواننده های نسل جدید با کدام آهنگ ها معروف شدند؟
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
- ببینید: تیپ و استایلِ دهه هفتادی های سینما!
- زیباترین بازیگران زن ایرانی در رتبه بندی جهانی
- کچلهای سینما، از جمشید آریا تا صفر کشکولی!
- سرنوشتِ دکورهای میلیاردی سریال «مختارنامه»/ به فیلمبرداران «عروسی» اجاره داده می شود!
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- تمام بازیگرانی که بعد از انقلاب، «ممنوعه» شدند
- ببینید: جشن تولدِ پدرخواندۀ سینمای ایران!
- ماجرای مرگ برادرِترانه علیدوستی درچهارشنبه سوری
- کلیپی که حمید عسکری را ممنوع الفعالیت کرد!
- عکس/ دیدار محسن چاوشی با خوانندۀ خارجنشین!
- فصل دوم سریال «نفس» امسال جلوی دوربین می رود
- 10 فیلمی که حتی مردان را هم به گریه میاندازد!
- «نوشدارو» روی آنتن شبکه سلامت می رود
- حال خوب اجرای تئاتر در روزهای آلوده تهران
- پوراحمد: با بُکن نَکنهای صداوسیما کنار نمیآیم!
- عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا
- کمدین های شکستخورده ی 98 سینمای ایران
- ببینید: انتقاد تند حامد بهداد از مسعود کیمیایی
- تصادف رضا عطاران؛ حادثه ای که به خیر گذشت!
- تازه ترین تصویر از«دی کاپریو» خبر ساز شد!
- خانم مجری: ۱۰ سال است که ممنوعالتصویرم!
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- اسکار ۲۰۲۳ برای «همه چیز همه جا به یکباره»
- ده فیلم مناسب برای درون گراها و انزوا طلبان!
- عکس: مراسم تشییع پیکر حبیب الله کاسه ساز
- عکس متفاوت ترانه علیدوستی درفیلم مهتاب کرامتی
- یک واکنش به سحر قریشی و لیلا اوتادی/ چشم و ابروی زیبا در این شهر زیاد است!
- ازدواج مجری صدا و سیما با خانم بازیگر +عکس ها
- نقد کوتاهی بر فیلم لتیان/، دربارۀ اِلی و دربارۀ یاسی!
- یادداشتی بر فیلم «قهرمان»ساختۀ اصغر فرهادی
- نگاهی به دو فیلم جنجالی که بر اساس زندگی قاتل زنان خیابانی ساخته شده اند
- عجیبترین اتفاقات سال 2020 در پروژههای سینمایی
- نقد کوتاهی به فیلم «بی وزنی»: چیزی شبیه اسمش!
- آهنگ جدید سینا شعبانخانی به نام ناراحتم
- در اکران آنلاین، انحصارها باید شکسته شود
- گزارشی از اختتامیه جشنواره سی و سوم فیلم کودکان
- سه شعر دردسرساز که خوانندگان معروف خواندند
- پخش ۱۴ کنسرت آنلاین برای روزهای قرنطینه خانگی
- تخفیف ویژۀ کتابهای سینمایی در نمایشگاه کتاب
- آهنگ «جان دار» ازمحمدرضا علیمردانی و امین بانی
- ساخت سریال در شبکه نمایش خانگی متوقف شد
- یادداشتی درباره فیلم "چپ راست"
- ببینید: تغییرِ ظاهر مجری زن تلویزیون!
- آلبوم جدیدِ بدلِ «اندی» در ایران مجوز گرفت!
- آنجلینا جولی معشوقه ی شیطان میشود!