لیلی گلستان: تلویزیون، یک نهاد حکومتی نبود
مثل بسیاری دیگر از همکاران هفته نامه تماشا، ماجرای همکاری لیلی گلستان با مجله تماشا هم از ورود او به تلویزیون ملی آغاز شد. رسانه ای تازه تاسیس که آن زمان، در میانه دهه چهل، تعداد کثیری از نویسندگان، هنرمندان و روشنفکران را گرد هم آورد و وقتی قرار شد نشریه ای هم داشته باشد بسیاری از اینان کارکنان اصلی اش شدند؛ نشریه ای که به گفته گلستان در پی کشف هنرهای نوین و یافتن هنرمندان نوپرداز بود. ماهنامه «اندیشه پویا» در پرونده یادآورد مجله «تماشا» با لی لی گلستان گفت وگویی ترتیب داده است که می خوانید:
آن چه در مورد نشریات آن دوره ، خصوصا نشریات دولتی، وجود دارد این است که در درگیری های سیاسی آن دوره میان همکاران و حتی مخاطبان نشریات به اصلاح چپی و معترض با نشریات دولتی، مثل فرهنگ و زندگی و رودکی، صف بندی های نا نوشته ای وجود داشت. آیا با تماشا هم چنین مواجه ای می شد؟
حقیقت این است که تماشا اصلا با نشریه ای مثل فرهنگ و زندگی قابل مقایسه نیست. چون تماشا هرگز یک نشریه حکومتی نبود ، همان طور که تلویزیون هم نهادی حکومتی نبود. قطبی پسر دایی فرح پهلوی بود اما یک پان ایرانیست و ناسیونالیست دو آتشه و عجیب و غریب بود و با خیلی از کارهای حکومت هم مخالف بود. تا مدت زیادی اصلا کسی را از نهادهای اطلاعاتی و امنیتی به آنجا راه نمی داد و محیط بسیار سلامتی بود . اما با گسترش و توسعه کار تلویزیون و افزایش تاثیر گذاری اش بالاجبار نیروهای ساواک دفتری درست کردند و آن جا مستقر شدند ، یادم هست خیلی روز بدی بود . همه از این اتفاق ناراحت بودیم .
این نگاهی است که شما از درون به تماشا دارید نگاه جامعه روشن فکری چپ به مجموعه شما چگونه بود؟
نگاه روشنفکران هم تا همان اواخر اصلا بد نبود. این تصویر درباره تلویزیون وجود نداشت که همه چیزش دولتی است . چون تا حد زیادی در ساخت برنامه ها آزاد بودند و انتقادهای درستی در آن مطرح میشد. تلویزیون و زیر مجموعه اش که شامل مجله تماشا می شد، اصلا دولتی نبود. برای همین محبوب روشنفکران بود ؛ همه با آن مصاحبه می کردند کارمی کردند، مقاله می نوشتند و اصلا کادر بسته ای نداشتند. جوری بود که خود آقای قطبی هم تا مدت ها پس از انقلاب در ایران مانده بود و نمی خواست برود، چون هیچ وقت دولتی نبود و فکر می کرد در جریان کارش خدمت کرده است . هر چند از اقوام همسر شاه بود ، هیچ وقت طرفدارش نبود. من خوب خاطرم هست که پیش از هفدم شهریور به شاه هشدار داده بود که دارد اتفاق بزرگی در مملکت می افتد. در خود تماشا هم فردی مثل گرگین را داشتیم که پیش از هر چیز یک انسان دموکرات، با فرهنگ و با سواد بود. قبل از سردبیری و حتی همزمان با سردبیری، گوینده رادیو و تلویزیون بود. صدای فوق العاده ای داشت و بسیار مسلط سخن می گفت. در میان روشنفکران هم محبوبیت بالایی داشت، از همین محبوبیت استفاده کرد و توانست از آدم های بسیار مهم فرهنگی کار چاپ کند.
تماشا خصوصا در حوزه شعر معروف است که در دوران اوج جریان "هنر متعهد" ، زادگاه و کانون بالیدن "شعرناب" بوده است . برخی معتقدند در آن سال ها تماشا و نشریات مشابه به صورت سیستماتیک به دنبال سیاست زدایی از حوزه فرهنگی بوده اند . آیا تجربه همکاری بی واسطه شما چنین مسئله ای را تایید می کند؟
اینکه تماشا در اوج درگیری های سیاسی ، خیلی سیاسی نشد درست است. شاید کسی نداند که آن زمان یک شاعر رییس حسابداری تلویزیون بود که شعرهایش هم آن جا چاپ می شد: یدالله رویایی. حتی بیژن الهی هم شعرهایش در آنجا چاپ می شد. این خود شاهدی است بر اینکه تماشا اصلا و هرگز مجله سیاسی به آن صورت نبود بلکه یک مجله کاملا فرهنگی و هنری بود .
شاید هم مجله ای ضد سیاسی بود؟
بله! شاید هم ضد سیاسی بود. یعنی خیلی حرفی از مسائل کلان مملکت و سیاست مملکت آن جا نمی دیدم. اصلا قرار هم نبود باشد . اما خوب پرداختن به مسائل فرهنگی و هنری هم گاهی شما را به سمت و سویی می برد که ناخودآگاه سیاسی می شوید. آقای گرگین خیلی حواسش بود که این اتفاق نیفتند. چپ بازی ، توده ای بازی، راست بازی و افراطی گری در کار تماشا نبود. این مجله خیلی مجله سلامتی بود. این بهترین توصیف است : مجله سلامت.
اگر نخواهیم تماشا را کشکولی از مطالب گوناگون از نویسندگانی با گرایش ها و دیدگاه های مختلف ارزیابی کنیم و اگر بخواهیم رد کلی یک نگاه را که بر این نشریه حاکم بوده پیگیری کنیم . آن دیدگاه چیست؟
می توانم بگویم که تماشا یک مجله صد در صد نوگرا بود . یعنی اگر قصه های کوتاه ترجمه می شد، قصه های کوتاهی بود از نویسندگانی که نه تنها کم تر خوانده شده بلکه حتی نامشان کمتر به گوش خواننده ایرانی آشنا بود . من وقتی از بوته زاتی ترجمه کردم گرگین خیلی خوشحال شد ، گفت این را کسی هنوز نمی شناسد، چیزی هنوز از او در نیامده است، حتما چاپ می کنیم . می خواست کاری که می کند تا حالا نشده باشد و اگر فکرهای تازه ای بود که جای دیگری هم صحبتش بود ، به صورت نوتری ارائه کند. به نوگرایی، یافتن نو گرایان و برجسته کردن کارهای خوب نوگرایانه خیلی اعتقاد داشت و تماشا در همین مسیر حرکت می کرد.
- مطالب مرتبط
- پرفروش ترین کتاب های سال ۹۸ معرفی شدند
- شیراز به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب شد
- کتاب ۵۷درصد گرانتر شد
- انتشار ترجمۀ دو رمان از غلامحسین ساعدی در ترکیه
- نمایشگاه کتاب زودتر از هر سال برگزار می شود
- نویسندهای که کتابهایش به اسم دیگران منتشر شد!
- سلبریتیها در وادی ادبیات چه می کنند؟!
- کتابِ روان شناسانۀ شیلا خداداد رونمایی شد!
- چهار اشتباه رایج که نویسندگان مرتکب میشوند
- ادعای یک نویسنده درباره شباهت کتابش با فیلم «مغزهای کوچک زنگ زده»/سیدی در جریان است!
نظرات کاربران
- 20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت1)/دختر خوب و دختر گمشده!
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- آنجلینا جولی معشوقه ی شیطان میشود!
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- ببینید: زن و شوهری که در30 فیلم، نقش خودشان را بازی کرده اند!
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- یک واکنش به سحر قریشی و لیلا اوتادی/ چشم و ابروی زیبا در این شهر زیاد است!
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- راهکارهای مهران کاشانی برای جذابتر نوشتن
- ده فیلم مناسب برای درون گراها و انزوا طلبان!
- رکورد عجیب یک بازیگر در زمینه کشیدن سیگار
- یک بازیگر زن سینما و تلویزیون، کشف حجاب کرد!
- نگاهی به فیلم «زیر سقف دودی» / رد پای مغشوش زیبای آمریکایی
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- ۱۰ بازیگر زن فرانسوی که کارنامه درخشانی دارند
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- اعتراف نیکول کیدمن: ازدواج با تام کروز، من را از آزار جنسی نجات داد!
- ببینید: رونمایی از اولین تیزر فیلم «تگزاس»
- نگارش فیلمنامه سریال۳۰۰ قسمتی سیما ادامه دارد
- نقد کوتاهی بر فیلم لتیان/، دربارۀ اِلی و دربارۀ یاسی!
- صد نقشِ فراموش نشدنی سینما و تلویزیون ایران
- آلبوم جدیدِ بدلِ «اندی» در ایران مجوز گرفت!
- کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
- 10 صحنه ی شرم آور که بازیگران فراموش می کنند!
- عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا
- گفت و گو با میثم کزازی کارگردان فیلمِ «شین»
- واکنش یک فیلمساز به داوران جشنواره فجر: دوست ندارم نگاه های فسیلشده دربارۀ فیلمم نظر بدهند!
- «آینه بغل» با رضا گلزار راه افتاد
- سرنوشتِ دکورهای میلیاردی سریال «مختارنامه»/ به فیلمبرداران «عروسی» اجاره داده می شود!
- عکس/ تیپ مردانۀ نيوشا ضيغمى در فيلم «هشتگ»
- برای این ۱۰ فیلم ایرانی در خیابانها صف بسته بودند
- 20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت2)/ چشمان کاملا بسته!
- شاهد احمد لو و ویدا جوان در حمام عمومی!
- شکایت خانواده آتنا اصلانی از امیر تتلو
- رونمایی از تیزر جدید «شبی که ماه کامل شد»
- رقابت 22 فیلم در چهلمین جشنواره فیلم فجر
- از حامد همایون تا مهرداد جم و پرواز همای/تمام خوانندگان ایرانی که اسم و فامیل فِیک دارند!
- بازیگران معروفی که نقش بازیگران دیگر را ایفا کردند
- سانسور عجیبِ پاهای یک زن در شبکۀ نسیم!
- دردسرهای یک سلفی برای ستاره بیحاشیۀ سینما
- هزینۀ تولید فیلم و سریال چقدر گران شده است؟
- آیا جواد یساری به سرنوشتِ حبیب دچار میشود؟
- تجاوز به هنرپیشه زن با هماهنگی کارگردان معروف!
- نمایش «بچه دزدی» در آمریکا به راه افتاد!
- عکس: مریل استریپ در 19 نقش متفاوت
- ثبت یک رکوردِ تاریخی در سینمای آمریکا
- نگاهی به فیلم سراسر شب/ خسته و پُر مَلال!
- نگاهی به فیلم جمشیدیه / از کوره در رفتن!
- «دورهمی» در صدر پرمخاطب های تلویزیون
- نامگذاری خیابانی به نام شجریان در تهران
- بازیگرانی که از بازی در این فیلم ها متنفر بودند
- یک بازیگر شمالی: فقط نقش گیلکی به من پیشنهاد میشود!
- تازه ترین آمار فروش فیلمهای سینمایی
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- آنجلینا جولی معشوقه ی شیطان میشود!
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- ببینید: زن و شوهری که در30 فیلم، نقش خودشان را بازی کرده اند!
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- یک واکنش به سحر قریشی و لیلا اوتادی/ چشم و ابروی زیبا در این شهر زیاد است!
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- راهکارهای مهران کاشانی برای جذابتر نوشتن
- ده فیلم مناسب برای درون گراها و انزوا طلبان!
- رکورد عجیب یک بازیگر در زمینه کشیدن سیگار
- یک بازیگر زن سینما و تلویزیون، کشف حجاب کرد!
- نگاهی به فیلم «زیر سقف دودی» / رد پای مغشوش زیبای آمریکایی
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- ۱۰ بازیگر زن فرانسوی که کارنامه درخشانی دارند
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- اعتراف نیکول کیدمن: ازدواج با تام کروز، من را از آزار جنسی نجات داد!
- ببینید: رونمایی از اولین تیزر فیلم «تگزاس»
- نگارش فیلمنامه سریال۳۰۰ قسمتی سیما ادامه دارد
- نقد کوتاهی بر فیلم لتیان/، دربارۀ اِلی و دربارۀ یاسی!
- صد نقشِ فراموش نشدنی سینما و تلویزیون ایران
- آلبوم جدیدِ بدلِ «اندی» در ایران مجوز گرفت!
- کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
- 10 صحنه ی شرم آور که بازیگران فراموش می کنند!
- عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا
- گفت و گو با میثم کزازی کارگردان فیلمِ «شین»
- واکنش یک فیلمساز به داوران جشنواره فجر: دوست ندارم نگاه های فسیلشده دربارۀ فیلمم نظر بدهند!
- «آینه بغل» با رضا گلزار راه افتاد
- سرنوشتِ دکورهای میلیاردی سریال «مختارنامه»/ به فیلمبرداران «عروسی» اجاره داده می شود!
- عکس/ تیپ مردانۀ نيوشا ضيغمى در فيلم «هشتگ»
- برای این ۱۰ فیلم ایرانی در خیابانها صف بسته بودند
- 20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت2)/ چشمان کاملا بسته!
- شاهد احمد لو و ویدا جوان در حمام عمومی!
- شکایت خانواده آتنا اصلانی از امیر تتلو
- رونمایی از تیزر جدید «شبی که ماه کامل شد»
- رقابت 22 فیلم در چهلمین جشنواره فیلم فجر
- از حامد همایون تا مهرداد جم و پرواز همای/تمام خوانندگان ایرانی که اسم و فامیل فِیک دارند!
- بازیگران معروفی که نقش بازیگران دیگر را ایفا کردند
- سانسور عجیبِ پاهای یک زن در شبکۀ نسیم!
- دردسرهای یک سلفی برای ستاره بیحاشیۀ سینما
- هزینۀ تولید فیلم و سریال چقدر گران شده است؟
- آیا جواد یساری به سرنوشتِ حبیب دچار میشود؟
- تجاوز به هنرپیشه زن با هماهنگی کارگردان معروف!
- نمایش «بچه دزدی» در آمریکا به راه افتاد!
- عکس: مریل استریپ در 19 نقش متفاوت
- ثبت یک رکوردِ تاریخی در سینمای آمریکا
- نگاهی به فیلم سراسر شب/ خسته و پُر مَلال!
- نگاهی به فیلم جمشیدیه / از کوره در رفتن!
- «دورهمی» در صدر پرمخاطب های تلویزیون
- نامگذاری خیابانی به نام شجریان در تهران
- بازیگرانی که از بازی در این فیلم ها متنفر بودند
- یک بازیگر شمالی: فقط نقش گیلکی به من پیشنهاد میشود!