روزنامه بانی فیلم نوشت: هر فیلم و سریالی که ساخته می شود داستان مخصوص به خود را دارد که چارچوب کلی و حتی جزئیات کار را شکل داده است. گاه این داستان ها به سفارش سازمان شکل می گیرند، گاه خود نویسنده آن را ارائه می دهد و یا تهیه کننده درخواست می کند، به طور کلی در این میان راه های مختلفی وجود دارد تا یک فیلنامه و طرح به عرصه اجرا برسد. راه هایی که هر کدام ویژگی های خاص خود را دارند واز لحاظ قیمت هم ممکن است تفاوت هایی را برای نویسنده و متنش ایجاد کند.

این موضوع و راه های موجود بهانه ای شد تا ما به سراغ چند تن از نویسندگان بنامی برویم که سال های سال است در حوزه های مختلف آثار بسیاری را ارائه داده اند. در این گپ و گفت اغلب نویسندگان بر این عقیده بودند که خوب است تا تهیه کننده به عنوان واسطه بین فیلمنامه نویس و سازمان حضور داشته باشد، چرا که اغلب کارمندان و مدیرانی که در این مسیر در سازمان هستند، کمتر به بعد هنری کار واقف اند و به علت جوّی که در این راه وجود دارد، خوب است تا تهیه کننده وارد مذاکره شود.در ادامه این گزارش را می خوانید:

مسعود بهبهانی نیا: تقابل مستقیم نویسنده با سازمان ناخوشایند است!

مسعود بهبهانی نیا، نویسنده مجموعه هایی چون ترانه مادری، نرگس، کارآگاهان و … درباره راه های رساندن فیلمنامه به سازمان، در گفت و گو با بانی فیلم عنوان کرد: این اتفاق که من نویسنده مدام با سیستم و سلسله مراتب سازمان مواجه و درگیر شوم، اتفاق ناخوشایند و بدی است که وقت را تلف می کند و عمدتا مدیران و کارمندانی که آن جا هستند، با بحث هنر هیچ تناسبی ندارند و اصل کار آن ها با عدد و رقم و این مسائل است، به همین دلیل اغلب، برخوردهای آن ها نیز مناسب نیست. اما تهیه کننده، با فرض این که یک فرد فهمیده، فرهیخته و با سابقه ای باشد، حداقل بلد است که مناسباتی را با نویسنده برقرار کند و حتی اگر پول هم نداشته باشد، با چرب زبانی پرداخت را به تعویق بیندازد ولی به کار لطمه نزند.

وی ادامه داد: در این میان کافی است که یک نویسنده خودش درگیر کارهای اداری و مالی شود و آن وقت ممکن است که با همان برخورد اول تلویزیون آن قدر ناراحت شود که عطایشان را به لقایش ببخشد. در کل در بین مدیران و کارمندانی که هستند، کمتر فردی را داریم که با وجهه هنری اثر، سر و کار داشته باشند. در نتیجه اصلا صلاح نیست که بازیگر، نویسنده یا هیچ عامل دیگری وارد این مسیر شود، چرا که کار تهیه کننده به دلیل آشنایی با مسائل اداری و از سوی دیگر فضای فرهنگی و مناسبات آن، همین است که این ارتباط را برقرار کند.

نویسنده سریال ترانه مادری اضافه کرد: در حال حاضر نیز اغلب به همین روش کارها پیش می روند. حال گاهی تهیه کننده از سر سیری و بی نیازی کاری را سفارش می دهد و بعد شروع به بازی با نویسنده و اصلاح متن می کند، اما در حالت دیگر وقتی که جایگاه ها معلوم باشد و کار خواستنی باشد، این بار نویسنده حداقل تا جایی که متنش تمام شود، کار را پیش می برد، در این شرایط ممکن است اقساط آن عقب بیفتد اما بازهم نویسنده از آن جایی که به متن او نیاز است، کار را پیش می برد.

این نویسنده یادآور شد: طبق این صحبت ها خود من و خیلی از همکارانی که با آن ها آشنایی دارم، همچنان از طریق تهیه کننده، متن و طرحشان را ارائه می دهند، چرا که در این میان واسطه ای حضور پیدا می کند که مناسبات برقراری ارتباط و قرارداد را به هر دو طرف می داند و آن گاه دیگر لازم نیست تا خود نویسنده متنش را دست بگیرد و آن را عرضه کند.

سعید فرهادی:باید یک واسطه بین سازمان و نویسنده باشد

سعید فرهادی نویسنده فیلم ها و سریال هایی چون تا ثریا، پریا و … در گفت و گو با بانی فیلم در خصوص رساندن فیلمنامه به سازمان و شیوه هایی که در این مسیر وجود دارد، عنوان کرد: برای رساندن فیلمنامه به سازمان، شیوه های متفاوتی وجود دارد. یکی از آن ها این است که موضوعی برای خود سازمان اهمیت پیدا کرده و در همین راستا نویسنده ای را انتخاب می کند و به او سفارش می دهد تا کاری را با آن محتوی بنویسد، البته این شیوه کم تر استفاده می شود ولی در هر حال وجود دارد. یکی دیگر از این موارد این است که افراد فعال در این حوزه خودشان ایده و متنی که دارند را به طور مستقیم به سازمان ارائه می دهند.

وی با اشاره به روش رایج در این حوزه گفت: از بین تمام راه های موجود، یکی از مواردی که بیشتر اتفاق می افتد و خیلی از نویسندگان به آن مایل هستند، ارائه فیلمنامه به سازمان توسط یک تهیه کننده کار بلد و خوشنام است. کسی که بچه ها ابتدا با او وارد مذاکره شوند و طرحشان را ارائه دهند و بعد او بقیه کارها را پیش ببرد. چرا که جنس ماجرا ها و مراحل اداری که وجود دارد، جنس نویسندگان نیست و این موضوع کمی آزاردهنده است به همین دلیل اغلب ترجیح می دهند تا یک تهیه کننده و فرد مورد اعتمادشان این قضایا را دنبال کند. الان هم نزدیک به ۷۰، ۸۰ درصد از فیلمنامه های که تصویب می شوند نیز از همین طریق به سازمان می رسند؛ اما راه های دیگر نیز همچنان باز است و وجود دارد.

او همچنین درباره تفاوت مالی که این روش ها برای فیلمنامه دارند، بیان کرد: واقعیت این است که تفاوت چندانی وجود ندارد، چون مدتی است که برآورد نگارش هایی که اتفاق می افتند، تقریبأ ثابت و مشخص شده است و در واقع مبلغ تعیین شده چیزی نیست که پنهان بماند و همه از آن مطلع می شوند. از همین رو چون همه چیز شفاف است کسی نمی تواند چیزی را پنهان کند، از همین رو شیوه های مختلف نیز تفاوت چندانی را در قیمت ها ایجاد نمی کنند.

این نویسنده یادآور شد: با همه این ها نکته ای که در مورد فیلمنامه و قیمت آن وجود دارد ، این است که متاسفانه همان کف و سقف و حدودی که برای فیلمنامه در نظر گرفته شده، شایسته اثری که روی آن فکر شده و برایش زمان صرف شده است نیست، همچنین جدا کردن بحث مالی فیلمنامه از بقیه گروه تولید هم درست نیست و در واقع اتفاقی در این شیوه طبق قاعده باید کمیته ای تشکیل شود و بعد از اتمام فیلنامه آن را ارزیابی و بعد تصفیه حساب کنند؛ اما در اینجا اتفاقی که می افتد این است که فیلمنامه نوشته و تحویل می شود، بعد هم تولید اتفاق می افتد و در ادامه پخش و پایان آن؛ اما تازه بعد از این پخش ارزیابی گذاشته می شود که با فیلمنامه همزمان است، یعنی در این ارزیابی فیلمنامه و تولید با هم ارزیابی می شود. این گونه فیلمنامه ای که نگارش آن از چند سال پیش شروع و تمام شده است وارد یک پروژه طولانی برای ارزیابی می شود، در صورتی که این رخداد مثل بحث مالی که جدا است باید جدا اتفاق بیفتد. در این شرایط زمانی که به نفع کار است همه چیز از فیلمنامه مجزا می شود و وقتی که نقصی وجود دارد همه را به فیلمنامه ربط می دهند. به همین دلیل است که می گویم وقتی ۲ ماجرا را از هم جدا کردند این اتفاق در ارزیابی هم باید رخ دهد. اتفاق منفی دیگری که می افتد هم این است که ارزیابی فیلمنامه ها از روی آنچه پخش شده صورت می گیرد و این در حالی است که اکثر نویسندگان معتقداند که فیلنمامه شان با آن چه که در تصویر اجرا و پخش شده متفاوت است. این هم نکته ای است که خیلی از ما درگیر آن هستیم.

خشایار الوند:تهیه کننده نباشد، نویسنده ضرر می کند!

خشایار الوند؛ نویسنده مجموعه هایی چون نقطه چین، کمربندها را ببندیم، شب های برره، مرد هزار چهره، قهوه تلخ، مسافران و … در خصوص راه هایی که برای رساندن یک فیلمنامه به دست سازمان وجود دارد، به بانی فیلم گفت: خود من که همیشه سفارش گیرنده بودم، یعنی تهیه کننده همیشه به سراغم آمده و گفته من یک سریال با فلان تعداد قسمت برای ماه رمضان یا مناسبتی که وجود دارد می خواهم، در واقع این شیوه اغلب در مورد من وجود داشته است و می دانم که برای برخی دیگر از نویسندگان هم هست. در این موارد بعد از اینکه تهیه کننده از من درخواست کرد، طرح را ارائه می دهم و بعد از تصویب هم مراحل نگارش و تکمیل را انجام می دهم. گاهی هم طرح کلی تصویب می شود و بعد از من خواسته می شودتا آن را بنویسم و خود من تا به حال طرحم را دستم نگرفتم تا به سازمان بروم.

الوند همچنین درباره تفاوت مالی که در سفارش از طریق تهیه کننده و ارائه مستقیم به سازمان وجود دارد، یادآور شد: اوضاع و احوال قیمت فیلمنامه خیلی از این صحبت ها خراب تر است و آن قدر بین دستمزد حقیقی و رقم تعیین شده فاصله زیاد است که عملا راهی باقی نمی ماند، جز این که شما بایک تهیه کننده کار کنید، چون سازمان که زیر بار این ارقام و صحبت های من نمی رود و تنها می گوید که سقف فیلمنامه در اینجا ۸ میلیون است. از همین رو وقتی تهیه کننده می آید، بالاخره مجبور است به خاطر کارش از بعضی موارد بزند تا بتواند پولی که نویسنده می خواهد را به او بدهد.به همین دلیل این اتفاق به روالی تبدیل شده است، که اغلب با آن پیش می روند، چرا که در غیر این صورت اگر هر کسی مستقیم با سازمان طرف باشد ضرر می کند، چون آن ها حدی دارند که بیشتر از آن هم نمی توانند پرداخت کنند.

الوند ادامه داد: در این فضا همه چیز به بازار عرضه و تقاضا برمی گردد، یعنی اگر تهیه کننده تشخیص دهد و بخواهد که مثلا قسمتی ۳۰ میلیون بدهد، با خود او است و این تصمیم گیری ها به بازار و فضای کار برمی گردد. درحوزه بازیگری هم این مسئله وجود دارد، در این باره می گویند سقف دستمزد یک بازیگر ۲۰ میلیون تومان است، اما آیا بازیگران چهره و سرشناسی که هستند، همه همین قیمت می گیرند؟! به همین دلیل است که ما می گوییم باید بودجه کلی در اختیار تهیه کننده قرار داده شود تا او تصمیم بگیرد چه بازیگری را بیاورد و به هر کسی چه قدر بدهد، چون آخر کار توسط او است که همه چیز تعیین می شود و گرنه ما ریز به ریز نمی توانیم چیزی را تعیین کنیم.

رضا مقصودی:راه های زیادی با قیمت های یکسان وجود دارد

رضا مقصودی نویسنده فیلم ها و سریال هایی چون من سالوادور نیستم، لیلی با من است، گمشدگان و …. درباره بحث فیلنامه ها وشیوه ارائه آن ها به سازمان، به بانی فیلم گفت: این اتفاق راه های مختلفی دارد، گاهی ممکن است تهیه کننده به یک فیلمنامه نویس بگوید که ما برای فلان شبکه فیلمنامه می خواهیم، تو چه داری؟ در این جا نویسنده بررسی می کند و طرحی را به آن ها ارئه می دهد اما گاهی فیلمنامه نویس خودش ایده، موضوع و فیلمنامه ای دارد که آن را به شبکه های مختلف پیشنهاد می دهد. به همین دلیل روش های متعددی دراین زمینه وجود دارد، حتی در برخی موارد ممکن است یک کارگردان در این بین واسطه شود و فیلنمامه را از نویسنده به تهیه کننده برساند و در کل روش ها زیاد هستند.

تفاوت مالی در شیوه هر اثری موضوع دیگری بود که مقصودی درباره اش یادآور شد: قاعدتا در بین روشهایی که وجود دارد نباید تفاوت چندانی وجود داشته باشد، چون حدودی از پیش تعیین شده است و کف و سقف در این حوزه ها مشخص است. خود من هم چنین چیزی را ندیده ام، البته شاید این تفاوت وجود داشته باشد اما در حدی نیست که قابل طرح کردن باشد، با این حال ممکن است بقیه نویسنده ها تجارب دیگری داشته باشند، اما مسئله و دردی که در این حوزه وجود دارد و برای ما آزاردهنده است، این است که نویسنده زودتر از همه عوامل یک پروژه کارش را شروع می کند و زودتر هم آن را به پایان می رساند، اما تا امروز این گونه بوده که نویسنده هم باید صبر کند تا کار پخش و تمام شود و مثل بقیه اعضا پولش را بگیرد.این مسئله کمی ناراحت کننده است و باید تا کار نویسنده تمام شد با او تصفیه حساب شود.

رویا غفاری:سازمان به فکر نویسنده ها افتاده است!

در بخش دیگری از این گزارش، رویا غفاری نویسنده سریال یادآوری، در گفت و گو با بانی فیلم، پیرامون شیوه ارائه فیلمنامه ها به سازمان عنوان کرد: شما هم می دانید که روش های مختلف و متعددی برای رساندن یک فیلمنامه به سازمان و اجرای آن وجود دارد، اما مثلأ خود من به شخصه هر کاری که انجام دادم، این طور نبوده است که سفارشی باشد و کسی بگوید که تو بیا و فلان طرح را کار کن، بلکه من خودم نوشتم و طرح را ارائه داده ام، بعد هم مراحل گوناگون تصویب فیلمنامه را طی کرده ایم.

وی ادامه داد: در این مسیر طرح را ارائه می دهیم، بعد کار به دست شورا نظارت و بررسی می رسد و در ادامه بازهم آن را نگارش و ویرایش می کنیم، روالی که کم وبیش برای کسانی که خودشان مستقیما به دنبال تصویب طرح و فیلنامه ای که دارند، می روند، وجود دارد. البته این اتفاق هم به خود شخص و این موضوع برمی گردد که آیا تو حاضری کار سفارشی قبول کنی یا خیر.

غفاری با اشاره به کارهای سفارشی اضافه کرد: گاهی پیش می آید که یک کار به من نویسنده پیشنهاد می شود، در واقع سازمان یا تهیه کننده از نویسنده تقاضا می کنند تا درباره موضوعی طرح ارائه دهند و متنی را بنویسند. باز هم مدتی پیش به من کاری برای شبکه ۲ پیشنهاد شد که در آن از من خواستند تا فیلمنامه ای را بر اساس یک رمان بنویسم، در آن موقع چون از محتوی رمان بی خبر بودم، خواستم تا آن را بخوانم و بعد از مطالعه آن اثر که یک کار ایرانی هم بود، به آن ها گفتم که حاضر نیستم در این باره کاری را انجام دهم، چون آن رمان از نظر من خیلی سطح پایین بود و من اصلا دیدگاهی که درآن بود را نمی پسندیدم و هیچ علاقه ای نداشتم تا برگرفته از داستان آن، فیلنامه و متن بنویسم. در این فضا هر چه قدر هم که بخواهیم در فیلمنامه ماجرا را دستکاری کنیم که دیگر داستان آن رمان و پیشنهاد عوض می شود. به همین دلیل در حوزه کارهای سفارشی، چنین مواردی هم وجود دارد و همه داستان ها به انتخاب آن نویسنده و تصمیمی برمی گردد که او آخر برای ارائه و نگاشتن یک کار می گیرد.

او همچنین درباره میزان تفاوت مالی روش های موجود برای ارائه فیلمنامه گفت: واقعیت این است که در این حوزه چه با تهیه کننده در ارتباط باشی و چه طرحت را مستقیم به سازمان ببری، تفاوت چندانی وجود ندارد. چون در بعضی موارد در بهترین حالت تهیه کننده می گوید ما بیش از فلان مقدار بودجه نداریم و نمی توانیم کار دیگری کنیم، چرا که الان هزینه ها بالا رفته است و در پروژه ها نیز به خاطر همین بودجه های تعیین شده و سقف آن، محدودیت های مالی نیز افزایش پیدا کرده اند، در نتیجه این اتفاق، من از خیلی از همکارانم شنیده ام که بارها تهیه کننده گفته که ما تنها انقدر بودجه داریم و حتی حاضر نیست از جای دیگر برای یک متن خوب و لایق هزینه کند، چون باید از طرف دیگری کم کنند واین کم کردن هم داستان خودش را دارد، این که اصلا چه طور و تا چه حد چنین اتفاقی می افتد مسئله ای که من به شخصه کمتر دیدم.

غفاری در پایان از جلسه سازمان با نویسندگان گفت و یادآور شد: مدتی پیش سازمان با نویسندگان جلسه ای داشت که در آن به بررسی اوضاع و احوال موجود پرداخت و قرار شد تا حد امکان مسائل مربوط به نویسندگان حل و فصل شود، ما هم امیدواریم که هر چه زودتر آن افکار و صحبت های ی که از طرف مدیران عنوان شد ، عملی شوند. اما در این جا باید گفت که حتی اگر آن اتفاق ها هم به نحو احسن بیفتد، سازمان تا سقف معقول و مناسب نویسندگان فاصله دارد، فاصله ای که نه تنها مالی است بلکه در حوزه حقوق معنوی و مسائل دیگر نیز وجود دارد. با این حال جلسه ای که برگزار شد نقطه قوتی برای پرداخت و رفع مشکلاتی است که در حوزه نویسندگان وجود دارد و من هم آن را مثبت میدانم و به فال نیک می گیرم.