پولاد امین: پارادایس ساخته علی عطشانی از جنجالی‌ترین فیلم‌های این چند ماه اخیر است. فیلمی با لحنی طنزآمیز درباره یک ‏ماموریت خارج از کشور برای چند روحانی؛ موضوعی که ظاهرا باعث سوءتفاهماتی شده و به‌مدت چهار‌سال توقیف فیلم را ‏موجب شد. یک بلاتکلیفی چهارساله که در گفت‌وگو با علی عطشانی، کارگردان پرکار این فیلم تلاش کرده‌ایم جوانب گوناگون آن ‏را به تحلیل بنشینیم.

 آقای عطشانی عزیز؛ راضی هستید از اکران فیلمتان بعد از این‌همه بلاتکلیفی؟

خدا رو شکر. همین‌که فیلم پارادایس بالاخره توانسته اکران شود و مردم هم از فیلم استقبال کردند، نشان می‌دهد که باید راضی ‏باشم.

فروش نزدیک به ٣میلیاردی فیلم را حدس می‌زدید؟

 به‌هرحال یک سری داستان‌ها را مردم دوست دارند، درباره اقشاری خاص که برای مردم کنجکاوی‌برانگیز است. ما هم در ‏پارادایس داستانی درباره چند طلبه و روحانی روایت می‌کنیم که با توجه به تصوری که مردم از این قشر دارند، رفتار نمی‌کنند و ‏بنابراین تفاوت و تناقضی که میان رفتارهای اینها با توقعات مردم وجود دارد، فیلم را جذاب می‌کند.‏

 اگر بخواهید برای مجاب کردن مردم برای تماشای فیلم پارادایس روی جذاب‌ترین وجوه فیلم تمرکز کنید، داستان فیلمتان را برای ‏مردم چگونه روایت می‌کنید؟

پارادایس درباره دو طلبه است که قرار است برای حضور در یک سمینار درباره ادیان به آلمان بروند، اما رئیس حوزه علمیه ‏اجازه این سفر را نمی‌دهد و این دو طلبه که نمی‌خواهند این فرصت را از دست بدهند، حاج آقا را اغفال کرده و او را هم به این ‏سفر می‌برند که در آن‌جا رفتارهای این حاج‌آقا اتفاقات جذابی را موجب می‌شود. من فکر می‌کنم نشان دادن این تناقضات برای ‏تماشاگر خیلی جذاب بوده و فروش خوب فیلم هم به این دلیل بوده است. در این زمینه به فیلم‌هایی چون مارمولک، لیلی با من است و حتی فیلم‌هایی چون دنیا هم می‌شود اشاره کرد.

 جناب عطشانی وقتی داشتید ‏پارادایس را می‌ساختید فکرش را می‌کردید که فیلم چنین جنجالی شود؟

 بی‌شک نمی‌توانم بگویم که نه، فکر می‌کردم پارادایس بی‌دردسر اکران خواهد شد. نه. به‌هرحال وقتی فیلمساز می‌رود سراغ یک ‏موضع منتقدانه، بدیهی‌است که انتظار این را نیز دارد که عده‌ای به فیلمش حساس شده و حتی با آن برخورد هم بکنند. بالاخره ‏دشواری‌های چنین فیلم‌هایی از فیلم‌های معمولی و خنثی بیشتر است دیگر.

 فکر می‌کنید این چهار‌سال بلاتکلیفی پارادایس را کهنه و دمده نکرده است؟

حالا که فیلم را تماشا می‌کنم می‌بینم که نه‌تنها قصه فیلم کهنه نشده بلکه در زمینه‌هایی مثل رواج بیشتر رسانه‌های اجتماعی قصه ‏فیلم به‌روزتر هم شده.‏ دلیل اصلی توقیف یا به‌عبارت بهتر بلاتکلیفی چند ساله پارادایس را در چه می‌دانید؟ شاید بتوانم بهترین دلیل این بلاتکلیفی را در «اختلاف سلیقه» خلاصه کنم. درواقع به باور مدیران سینمایی برخی سکانس‌ها و ‏دیالوگ‌های پارادایس می‌توانستند سوءتفاهم ایجاد کنند.

‏ این اختلاف سلیقه را چگونه حل کردید؟

 فقط و فقط با گفت‌وگو.

 ‏ یعنی با شرایطشان کنار آمدید دیگر؟

در این حد که موارد سوءتفاهم‌برانگیز را با تدوین یا صداگذاری دوباره حل کنیم یا با حذف پلان‌هایی که نبودنشان به فیلم صدمه ‏نمی‌زند.‏

 یعنی فیلمتان از سانسور صدمه ندیده؟

من با این لحن موافق نیستم. یعنی دوست ندارم بگویم سانسور. ترجیح می‌دهم این‌گونه پاسخ دهم که اصلاحات ارشاد لطمه چندانی ‏به پارادایس وارد نکرده است. ‏

 پس به‌قول شما اصلاحات فیلم زیاد نبود؛ نه؟

چرا اتفاقا فهرست اصلاحیه‌های پارادایس را اگر ببینید باور نمی‌کنید. هرکس دیگری هم اگر این فهرست را می‌دید، بی‌تردید شوکه ‏می‌شد و شاید هم مقاومت می‌کرد و زیر بار نمی‌رفت.

 از زمان اکران فیلم راضی هستید؟ این‌که فیلمتان یک هفته مانده به جشنواره روی پرده آمد، در شما این احساس را به‌وجود نیاورد ‏که خواسته‌اند با دادن اکران به پارادایس به عبارتی شر این فیلم را کنده و یکی دیگر از فیلم‌های بلاتکلیف را از سرشان باز کنند؟

فروش ٣میلیاردی پارادایس نشان می‌دهد که این‌جور نبوده. بگذریم از این‌که اگر فیلمی خوب باشد، می‌فروشد و این ربطی به ‏زمان اکران فیلم ندارد.

پارادایس ازجمله فیلم‌های جنجالی شماست. گذشته از توقیف فیلم، پارادایس در زمینه سرمایه‌گذاری و... نیز جنجالی شده.

من این را قبول ندارم. مثلا در چه زمینه‌هایی؟

 مثلا حضور بازیگری ناشناس در تمام پوسترها و بیلبوردهای فیلم. این‌که چنین چهره‌ای را در کنار بازیگران شناخته‌شده فیلم قرار ‏می‌دهید خودبه‌خود شایعاتی ساخته می‌شود.‏درباره این‌که این بازیگر پول داده و بازی کرده!

البته این اتفاق رخ نداده، اما حتی اگر هم چنین باشد، به‌نظر من مشکلی ندارد. به‌هرحال هر فیلمی سرمایه تولیدش از یک جایی ‏تأمین می‌شود که یکی از راه‌های تأمین سرمایه هم سرمایه‌گذاری عوامل فیلم است.

 پس گفته‌های یک‌سری از سایت‌ها را مبنی بر این‌که یکی از بازیگران این فیلم به نام آقای نجفیان پول داده و بازی کرده است را ‏تأیید می‌کنید؟

 به این صورت که می‌گویید نه. آقای نجفیان یک سهام خیلی کوچکی از فیلم را دارند. آن‌هم نه برای این‌که بازی کنند. بلکه ایشان ‏بعد از اتمام بازی‌شان بود که اظهار تمایل کردند یکی از سرمایه‌گذاران فیلم شوند.