هنگامه ملکی: با شیوع ویروس کرونا در کشور، سینماها هم مانند بسیاری از مکان‌های تجمع و برنامه‌های فرهنگی تعطیل شدند. شنبه، سوم اسفند روابط عمومی وزارت ارشاد خبر از تعطیلی تمامی برنامه‌های هنری و سینمایی داد، اما زیان حاصل از این تعطیلی‌ها چگونه جبران خواهد شد؟

برای اولین بار نیست که این اتفاق می‌افتد. هرازچندگاهی خبری مبنی بر تعطیلی سراسری سینماهای کشور را در رسانه‌ها می‌بینیم. این تعطیلی‌ها عموماً در ایام شهادت معصومین علیهم السلام است که تنها به یکی دو روز بسنده می‌شود. البته گاهی هم تعداد روزهای تعطیل بیشتر می‌شود؛ مانند تعطیلی سه روزه سینماها به مناسبت شهادت سردار قاسم سلیمانی.

در این میان گاهی اتفاقاتی هم برای سینماهای کشور افتاده که بسیاری از تهیه‌کنندگان و عوامل فیلم‌ها از آن ناراضی بوده‌اند؛ برای مثال، برخی مسابقات جام جهانی فوتبال در بعضی از سالن‌های سینما روی پرده رفت. مسابقاتی که به‌جای سانس برخی از فیلم‌ها به نمایش درمی‌آمدند. ناگفته نماند بسیاری از تهیه‌کنندگان این طرح را به ضرر فروش فیلم خود و به نفع سینماداران می‌دانستند. قرار بود ضرر و زیان فیلم‌ها جبران شود اما هنوز این اتفاق نیفتاده است.

این بار اما، گسترش ویروس کرونا، یکبار دیگر باعث تعطیلی یک هفته‌ای سینماها شده است.

 محمدرضا فرجی از اعضای شورای صنفی نمایش به خبرگزاری مهر گفت: «بر اساس مصوبه امروز شورای صنفی نمایش و پیرو اطلاعیه روز گذشته وزارت ارشاد، تمامی سینماهای کشور از امروز تا پایان هفته جاری به دلیل جلوگیری از شیوع بیماری کرونا تعطیل خواهند بود». وی همچنین در ادامه افزود: «شورای صنفی نمایش برای فیلم‌های در حال اکران و فیلم‌هایی که در نوبت اکران هستند و از این تعطیلات متضرر می‌شوند، حتماً هفته‌های جبرانی در نظر می‌گیرد و برای ضرر آنها تصمیمی اتخاذ می‌کند.»

به همین بهانه با مرتضی شایسته؛ تهیه‌کننده که در حال حاضر فیلم «بی‌وزنی» را برای اکران دارد و سیدضیاء هاشمی دبیر شورای عالی تهیه‌کنندگان درباره این اتفاق و راهکارهایی که وجود دارد، به گفت‌وگو پرداختیم.

بهتر است چنین مسائلی در آیین‌نامه‌ها آورده شود

مرتضی شایسته تهیه‌کننده سینما درباره اتفاقی که برای سینماهای کشور افتاده و چگونگی جبران خسارت وارده، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: باید این مسائل در آیین‌نامه آورده شود. متأسفانه شیوع ویروس کرونا در میان مردم کشور اتفاقی است که رخ داده و باعث تعطیلی سینماها شده است. در حال حاضر فیلمی که به‌عنوان تهیه‌کننده در آن حضور داشته‌ام روی پرده و در حال اکران است که بابت این تعطیلی کلی خسارت به من وارد شده است. به اعتقاد من این خسارت باید به ما پرداخت شود.

شایسته ادامه داد: ما منتظر نظر مسئولان ارشاد هستیم. سخنگوی شورای صنفی گفته است که ضررها باید جبران شود. در حال حاضر تهیه‌کنندگان و بسیاری از سینمادارها خسارت بسیاری دیده‌اند که امیدوارم پرداخت شود. البته بهتر است چنین مسائلی در آیین‌نامه‌ها آورده شود و از قبل پیش‌بینی شود نه اینکه وقتی مسئله این‌چنینی به وجود آمد، بنشینیم و برایش تصمیم‌گیری کنیم که باید چه کاری انجام دهیم.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا خسارت وارده در زمان پخش بازی‌های جام جهانی جبران شده یا خیر، پاسخ داد: آن موقع هم ضرر جبران نشد. امیدوارم که این دفعه دوباره آن اتفاق نیفتد.

راه‌حلی که مؤثر نیست

تهیه‌کننده فیلم «سربازهای جمعه» درباره راهکارهایی چون افزایش مدت زمان اکران فیلم‌هایی که در حال حاضر به دلیل تعطیلی سینماها نمایش داده نمی‌شوند، بیان کرد: البته درباره این راهکار نکته‌ای وجود دارد. اتخاذ چنین راه‌حلی اثری ندارد، چون فیلمی که از اکران پایین می‌آید و دوباره بالا می‌رود و دچار وقفه یک هفته‌ای می‌شود مانند قهرمانی است که بدنش سرد می‌شود، اما  دوباره می‌گویند برود و مسابقه دهد. به عبارت دیگر، آن فیلم از چرخه اکران پایین آمده و امکان اکران و نمایشش برای مدتی نیست. ضمن اینکه فکر نمی‌کنم این ماجرای کرونا با یک هفته یا دو هفته دیگر جبران شود. احتمالاً یکی دو ماه مردم و سینماها را درگیر کند.

وظیفه دولت در قبال خسارت فیلم‌ها

سیدضیاء هاشمی، دبیر شورای عالی تهیه‌کنندگان درباره تعطیلی سینماها با شیوع ویروس کرونا و چگونگی آیین‌نامه اکران، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: واقعیت این است که یک وضعیت اضطراری پیش آمده که هیچ‌وقت برای کسی قابل پیش‌بینی نبوده که بخواهد آن را در آیین‌نامه عنوان کند. بنابراین بر اساس آنچه عرف است، اگر ضرر و زیانی برای کسی اتفاق افتاد، عمل می‌شود. برای مثال، ما شاهد هستیم که وقتی زلزله یا سیل می‌آید، دولت بخشی از خسارت را جبران می‌کند. در حال حاضر هم دولت وظیفه دارد به فیلم‎هایی که روی پرده و در حال اکران هستند، کمک کند؛ مخصوصاً فیلمی که جدید اکران شده ممکن است صدمات جدی ببیند.

هاشمی معتقد است اگر بگوییم در این شرایط باید سینماها باز باشد، حرف غلطی است و ادامه می‌دهد: نه‌تنها سینماها، بلکه برای مساجد هم که ممکن است با بسته شدن آنها با اعتراض برخی‌ها هم مواجه شویم، باید این اتفاق بیفتد. هیچ تفاوتی ندارد چه مسجد، کلیسا، سینما هر جای عمومی که مردم در آن رفت و آمد زیادی دارند، باید بسته شوند. در این شرایط باید به مردم اجازه دهند از ماشین‌های شخصی استفاده کنند. تبلیغ وسایل عمومی در حال حاضر خطاست. مردم باید خیلی مراعات کنند.

دولت بخشی را بپردازد

«سینما هم یکی از آن مکان‌هایی است که این اتفاق باید برایش بیفتد تا وضعیت مردم به حالت عادی برگردد. دولت هم حتماً این کار را باید بکند و چنانچه خسارت جدی بر سینمای کشور وارد شود، باید بخشی از آن را، من نمی‌گویم همه را چون برای دولت امکان‌پذیر نیست، اما باید بخشی از آن را بپردازد. به هر حال این مشکل هم مثل سیل و زلزله است.»

راه‌حلی برای فیلم‌های بفروش

تهیه‌کننده فیلم «اعتراض» در پاسخ به این پرسش که افزایش روزهای اکران فیلم‌هایی که مجبور به توقف نمایششان شده‌اند، ممکن است به‌عنوان یک راهکار مناسب برای جبران ضرر باشد، بیان کرد: برای فیلم‌های جدید این اتفاق یک کمک است. اما برای فیلمی که در دوره اکران خودش هم نفروخته است، نمی‌تواند هیچ کمکی کند، فقط اتفاقی برای دفع بلاست. چون فیلمی که جوابگو نیست و نمی‌فروشد دیگر برایش فرقی نمی‌کند. باید برای فیلمی که می‌فروشد و از همان روز اول تعطیل می‌شود، محاسباتی انجام دهند و به نسبت آن، کمک‌هایی این‌چنین را اتخاذ کنند.