زمانی نه‌چندان دور بازیگران سینمایی برای خود تشخصی ویژه قایل بودند و تن به حضور در هر کاری نمی‌دادند. مثال‌ها در این مورد فراوان است: عزت‌الله انتظامی، جمشید مشایخی، علی نصیریان، محمدعلی کشاورز، خسرو شکیبایی و از نسل‌های بعدتر فریماه فرجامی، فاطمه معتمدآریا، داریوش ارجمند، فریبرز عرب‌نیا، هدیه تهرانی و بسیار بازیگران دیگر که نام‌شان از قلم افتاده، از این قبیله‌اند. بازیگرانی که ارزش و اعتبار خود را قدر می‌نهند و تن به حضور در هر کاری نمی‌دهند. این گروه ممکن است فیلم‌های ضعیف هم در کارنامه‌ داشته باشند،  اما بی‌تردید نمی‌توان فیلمی یافت که آگاهانه و عامدانه  بد ساخته شده باشد. چنین می‌شد که کارنامه بازیگران توازن بیشتری نسبت به امروز داشت و این به نفع تماشاگر نیز بود که با شنیدن نام بازیگران یک فیلم می‌توانست به تقریب حدس بزند که با چه نوع فیلمی سروکار خواهد داشت.

  امروزه روز اما بازی عوض شده و انگار اعتبار و تشخص دیگر آن مفهوم پیشین را ندارد. حالا مواجهه با فیلمی سخیف که از بهترین‌های سینمای ایران بهره برده است، اتفاق عجیبی نیست و این نشان از این دارد که بسیاری از فیلم‌ها آگاهانه و عامدانه  بی‌ارزش  ساخته می‌شوند، تا اهداف اقتصادی تولیدکنندگان‌شان را در بلبشوی حاکم بر سینمای ایران برآورده سازند...

  اگر از صد مخاطب، یا صد منتقد سینمای ایران بخواهیم نام تعدادی از بازیگران درجه یک سینمای امروز را فهرست کنند، بی‌شک در فهرست‌های آنان نام‌های بازیگرانی چون پرویز پرستویی، حمید فرخ‌نژاد، حامد بهداد، مهناز افشار، هومن سیدی، رضا عطاران، طناز طباطبایی، پژمان جمشیدی، سام درخشانی، حسین یاری، فرهاد اصلانی، ‌هانیه توسلی، ‌هادی حجازی‌فر، احمد مهرانفر و چند نفر دیگر حضور مشترکی خواهند داشت. نکته‌ای که نشان می‌دهد این بازیگران از اعتباری درخور در سینمای ایران بهره‌مندند. اما آیا باورتان می‌شود تمام نام‌های این فهرست در لیست بدترین فیلم‌های امسال بازی کرده‌اند؟

از این عجیب‌تر حضور امید روحانی در اغلب چنین تولیداتی ا‌ست. منتقد باسواد سال‌های دور که دل به وسوسه بازیگری داد و حالا در خرگیوش، پاستاریونی و هشتگ در نقش‌هایی بازی می‌کند که زمانی برای مرحوم تقی ظهوری نوشته می‌شد!

  باورتان می‌شود فقط در این چند ماهی که از آغاز ‌سال می‌گذرد، یعنی در حدود فقط ٩ ماه، فیلم‌های خرگیوش، مصادره، تگزاس، پاستاریونی، میلیونر میامی، دم‌سرخ‌ها، کاتیوشا، کلمبوس، وای آمپول، همه‌چی عادیه، به‌وقت خماری، داش‌آکل، لونه زنبور، لس‌آنجلس تهران، لازانیا، هشتگ، دشمن زن و هزارپا در ژانری ساخته شده که مخاطب جدی سینما رغبتی به تماشای آنها ندارد؟ البته از این فیلم‌ها قبلا هم داشتیم. کلاهی برای باران و ازدواج صورتی و نظایر اینها، اما تفاوت در این بود که آن موقع با دیدن عوامل فیلم می‌شد حدس زد که با چه نوع فیلمی سروکار داریم. کافی بود بدانی جواد رضویان، علی صادقی، بهنوش بختیاری، حدیث فولادوند، مهران غفوریان و... در فیلمی بازی کرده‌اند، تا بفهمی باید آن فیلم را ببینی یا نه. اما امروز بازی عوض شده و شاید هم فیلمسازان راهش را یاد گرفته‌اند، تا مخاطب را تشنه دیدن فیلم‌هایی کنند که در شرایط عادی کسی راغب به تماشای آنها نیست.

  این‌که بازیگری چون پرویز پرستویی می‌آید و در فیلمی مثل لس‌آنجلس تهران بازی می‌کند، چه معنایی دارد؟ آیا به‌معنای گول‌زدن تماشاگرانی نیست که به انتظار تماشای پرستویی آژانس شیشه‌ای و بادیگارد و حتی مارمولک و لیلی با من است به سالن می‌روند؟ آیا با خواندن نام حمید فرخ‌نژاد، طناز طباطبایی، صابر ابر و آتیلا پسیانی باورتان می‌شود اینها بازیگران فیلمی مثل میلیونر میامی هستند؟ همین حمید فرخ‌نژاد را باور می‌کنید که علاوه بر این فیلم، در روندی که از گشت ارشاد آغاز شد، در خوب بد جلف، تگزاس و سامورایی هم بازی کرده؟ باور می‌کنید‌ هادی حجازی‌فر بازیگر کاتیوشای کارگردانی‌ است که جدی‌ترین فیلم‌هایش هم شوخی هستند، چه برسد به این یکی که خواسته خنده‌دار هم باشد؟ می‌دانید فرهاد اصلانی و سعید پورصمیمی در کلمبوس بازی دارند؟ می‌دانید در یک‌سال اخیر چند فیلم ترکیب بازیگران سریال پژمان را تکرار کرده‌اند؟

  حسین فرحبخش تهیه‌کننده‌ای است که فیلم کمدی زیاد در کارنامه‌اش دارد. او پول‌های مشکوک خارج از سینما را دلیل اصلی از بین رفتن مرزها در سینمای ایران می‌داند. فرحبخش با اشاره به این‌که «وقتی مردم از حضور یک بازیگر جدی در فیلمی کمدی استقبال می‌کنند، پس یعنی این کار غلط نیست»، درباره مخدوش‌شدن اعتبار بازیگری سینمایی و حضور بازیگران سابقا معتبر در فیلم‌های بی‌ارزش می‌گوید: «ادا و اصول بازیگرانی که قبلا برای خودشان اعتباری فراتر از بقیه قایل بودند، ممکن است در گفت‌وگوهای مطبوعاتی جواب بدهد، اما وقتی پای پول وسط بیاید، بعضی‌ها همه چیز را فراموش می‌کنند. در مورد گزارش شما هم باید بگویم وقتی پول‌های گاه مشکوک وارد شده و دستمزدهای قطعا خارج از عرف و منطق به بازیگری پیشنهاد می‌شود، او نه‌تنها ادا و اصول گذشته را کنار می‌گذارد، بلکه حتی کار و انگیزه و کارنامه و فرهنگ را هم فراموش می‌کند. حکایت این بازیگران را امسال روی پرده دیدیم که در روزنامه‌ها و فیلم‌های دولتی چه شعارهایی دادند و در عمل چه کردند، دیگر! آیا در ادامه این روند لیلا حاتمی و شهاب حسینی و ترانه علیدوستی را هم در چنین فیلم‌هایی خواهیم دید؟!/ پولاد امین