زندگی مشترک پر است از حادثه و اتفاق؛ گاهی مسبب شان یکی از زوجین است و برخی اوقات عاملی بیرونی زندگی را به حاشیه می برد. سینما به فراخور، به بحران های زندگی مشترک پرداخته که برخی فیلم ها در ذهن مانده و برخی فراموش شده اند. در این گزارش 7 فیلم شاخص را که براساس بحران زندگی زناشویی ساخته شده، بررسی کرده ایم.

 نوع بحران، سال ساخت، کارگردان، طرف های درگیر ماجرا(بازیگران) و سرنوشت شخصیت های فیلم موارد مورد نظر گزارش است. درباره برخی موضوعات مثل اعتیاد و خیانت فیلم های زیادی ساخته شده اما دست به گزینش زدیم و توضیح داده ایم چرا «سنتوری» و «شب یلدا» را انتخاب کرده ایم.

گزارش؛ 1356 / کارگردان: عباس کیارستمی/سوژه: رابطه زوجین

طرف های درگیر: کوروش افشارزاده/ شهره آغداشلو

ماجرا: «گزارش» جزو اولین آثاری است که در سینمای ایران درباره مشکلات زن و شوهرهای متجدد ساخته شده است. داستان فیلم درباره محمد فیروزکوهی، ممیز مالیاتی وزارت دارایی است که در اداره متهم به گرفتن رشوه و حکم تعلیق او صادر می شود. در خانه نیز با صاحبخانه و همسرش اعظم درگیری دارد. تنش بین آنها جایی شروع می شود که مرد خیانت پیشه کرده و رابطه اش با همسرش سرد می شود.

فرجام: رابطه زوجین آنقدر شکرآب می شود که به کتک کاری می رسد و زن دست به خودکشی می زند. فیلم برخلاف آثار آن سال ها پایانی نیمه باز دارد که می گوید رابطه همچنان بحرانی است و امید زیادی به بهبود نمی رود. «گزارش» بیش از همه روی مشکلات جامعه در حال یشرفت و شرایط زن و شوهرها در این جامعه زوم می کند. حرف فیلم همچنان تازه است و می توان آن را به جامعه امروز تعمیم داد. سکانس دعوای زن و مرد همراه با گریه بچه یکی از اثرگذارترین صحنه های فیلم است که به خوبی شرایط بحرانی این زوج را نشان می دهد.

لیلا؛ 1375 / کارگردان: داریوش مهرجویی/سوژه: ناباروری

طرف های درگیر: لیلا حاتمی/ علی مصفا

ماجرا: داریوش مهرجویی در «لیلا» سراغ بحرانی شایع در جامعه ایرانی رفت. ناباروری زن. او از قبل این داستان نکات دیگری هم مطرح کرد که روی این نوشته نیست. رضا (علی مصفا) و لیلا (لیلا حاتمی) برای بچه دار شدن انواع درمان را تجربه می کنند اما نتیجه ای به دست نمی آید. این زوج عاشقانه همدیگر را دوست دارند اما مادر رضا خوشبختی را در به دنیا آمدن یک بچه می داند و لیلا را در منگنه می گذارد که رضا زنی دیگر بگیرد. این اتفاق رخ می دهد و حاصل ازدواج رضا با گیتی (شقایق فراهانی) یک بچه است.

فرجام: با مطرح شدن مسئله ازدواج رضا، زندگی زوج سرد می شود و در نهایت شب عروسی، لیلا به خانه پدری می رود. جدایی ادامه دارد تا اینکه رضا گیتی را رها می کند و بچه را به مادر می سپارد. دل او پیش لیلاست و در نهایت فیلمساز با قرار دادن نشانه هایی می گوید این دو زوج بار دیگر زیر یک سقف می روند.«لیلا» بدون افتادن در دام سانتیمالیسم یک بحران را روایت می کند.

قرمز؛ 1377 / کارگردان: فریدون جیرانی/سوژه:شک

طرف های درگیر: محمدرضا فروتن/ هدیه تهرانی

ماجرا: درباره شک فیلم های زیادی ساخته شده اما زاویه نگاه «قرمز» مخاطبان بیشتری جذب کرد. ناصر (محمدرضا فروتن) جوان متمولی است که با زنی بیوه به نام هستی (هدیه تهرانی) ازدواج کرده. ناصر دچالا اختلال شخصیت پارانویید است و مدام زنش را کتک می زند. در عین حال همسرش را عاشقانه دوست دارد و برای شادی اش کم نمی گذارد. مدتی بعد اما شک به جانش می افتد و گیرهایش را شروع می کند و همسر را به باد کتک می گیرد. زندگی برای هستی جهنم است و به محض ورود به خیابان یا صبحت با مردی دیگر با سوءتفاهم ناصر مواجه می شود.

فرجام: هستی به درخواست عمو از طلاق منصرف می شود و حتی شغلش (پرستاری) را رها می کند اما ناصر همچنان بیمار است و شک دارد. در نهایت همسرش را به پایین پرت می کند و می گریزد. در خیابان ماشین به ناصر می زند و می میرد. مرگ پایان یک زندگی پر از شک است که در صورت درمان تبدیل به زندگی ای عاشقانه می شد.

شب یلدا؛ 1380/ کارگردان: کیومرث پوراحمد/سوژه:خیانت

طرف های درگیر: محمدرضا فروتن/ الهام چرخنده

ماجرا: ابتدا یادآوری این نکته لازم است که سابقه پرداختن به مسئله خیانت در سینمای ما طولانی است؛ برخی به عنوان عنصر جذاب از آن استفاده کرده اند و برخی هدف شان نهیب بوده. دو سال پیش پرونده ای مفصل درباره مهمترین فیلم های ساخته شده با این موضوع منتشر کردیم؛ دلیل انتخاب «شب یلدا» بحرانی است که زندگی یک مرد را نابود می کند.

 مهناز موافقت همسرش برای رفتن به خارج از کشور را به دست می آورد اما به محض رسیدن، رفتاری دیگر از او سر می زند. این در حالی است که از طریق نشانه هایی متوجه می شویم، زندگی شخصی او مشکل خاصی به لحاظ عاطفی و نیز اقتصادی نداشته و تنها عامل و انگیزه او، رسیدن به عشقی دیگر است.

فرجام: حامد تا متوجه می شود چه خنجری از پشت خورده، آن هم در شرایطی که برای زندگی اش هیچ چیز کم نگذاشته فرو می ریزد و خود را در خانه حبس می کند. اگر «کفش هایم کو» را ادامه منطقی «شب یلدا» بدانیم عمق تخریبی خیانت صدچندان است. مرد دیگر نتوانست روی پای خود بایستد.

سنتوری, 1385/ کارگردان: داریوش مهرجویی/سوژه: اعتیاد

طرف های درگیر: بهرام رادان/ گلشیفته فراهانی

ماجرا: درباره اعتیاد فیلم های تاثیرگذاری می توان ردیف کرد که تاثیر خانمانسوزش را روی خانواده ها گذاشته. در این بین «سنتوری» عریان تر تاثیر اعتیاد بر زندگی را به تصویر می کشد. علی و هانیه عاشقانه همدیگر را دوست دارند و در آستانه رفتن زیر یک سقف هستند. اعتیاد علی اما هانیه را از سرنوشت و آینده اش نگران می کند و سراغ مرد دیگری می رود. او که روزی به شدت دلبسته همسرش بوده و برای سنتورزدن و آوازخواندن های او کلی غش و ضعف می کرد، با وابستگی علی به مواد حس می کند  دیگر نمی تواند به او تکیه کند.

فرجام: هانیه برای نجات زندگی خود و تکیه به آینده ای روشن، دل به مردی دیگر می بندد. او بعد از مدتی رابطه پنهانی تصمیم می گیرد تا زندگی جدیدی را بدون علی شروع کند. علی بیش از پیش فرو می ریزد و به خاطر افراط در مصرف مواد از یک موجود دوست داشتنی تبدیل به آدمی حقیر و قابل ترحم می شود که همه چیزش را از دست می دهد: عشقش، شهرتش و آبرویش را.

درباره الی..؛ 1387/ کارگردان: اصغر فرهادی/سوژه:دروغ

طرف های درگیر: همه!

ماجرا: اصغر فرهادی در روایت داستان هایی با تم دروغ و قضاوت استاد است و صاحب سبک. در این میان قاطبه نظرهای فیلم «درباره الی...» را یک سر و گردن بالاتر از دیگران می دانند. فیلم درباره چند خانواده است که برای گذراندن تعطیلات به شمال کشور رفته اند؛ میان آن ها یک مهمان جدید هم هست. الی (ترانه علیدوستی) که مربی مهدکودک فرزند سپیده (گلشیفته فراهانی) است. سپیده حتی در معرفی الی محافظه کار است و حقیقت را جور دیگر بیان می کند. الی در حین بادبادک بازی در دریا غرق می شود و بحران کلید می خورد. کم کم از دروغ ها پرده برداشته می شود و با دروغ به نامزد الی به اوج می رسد.

فرجام: با سر رسیدن نامزد الی (صابر ابر) همه به این نتیجه می رسند که به نفع جمع است که واقعیت را کتمان کنند. به او دروغ می گویند و روی واقعیت خاک می پاشند. «حالا چه فکری می کنه درباره الی» دیالوگ تاثیرگذار فیلم است که عصاره دغدغه اصغر فرهادی در آن نهفته است.

دعوت؛ 1387/ کارگردان: ابراهیم حاتمی کیا/سوژه: سقط جنین

طرف های درگیر: خیلی ها!

ماجرا: ابراهیم حاتمی کیا سال 87 از مسیر همیشگی اش بیرون آمد و ماجرای سقط جنین را سوژه «دعوت» کرد. بعدا در مصاحبه ها گفت مسئله سقط جنین در جامعه تبدیل به بحران شده و مخصوص قشر و طبقه خاصی هم نیست. او فیلمش را اپیزودیک ساخت و داستان آدم های طبقات مختلف جامعه را روایت کرد؛ از دکتر گرفته تا کارگرد؛ چه آن ها که خودخواسته قصد سقط دارند، یا به اجبار.

فرجام: پیام فیلم «دعوت» این است: «جنینی که به این دنیا دعوت شده نباید سقط شود.» حتی اگر مادر آینده یک زن شصت ساله، یک زن بی شوهر (صیغه ای)، یک زن بازیگر که کارش را بیش از فرزند دوست دارد، زنی آواره در شهر با یک شوهر چاه بازکن یا زنی بریده از شوهر باشد. ابراهیم حاتمی کیا نگاهی امیدبخش دارد و در نهایت با تماشای «دعوت» سقط جنین از بحران تبدیل به فرصت می شود. بعضی ها رویکرد حاتمی کیا را دوست داشتند اما غالبا او را دعوت به بازگشت به سینمای همیشگی خود کردند و او نیز اجابت کرد./منبع: هفت صبح