از مهم‌ترین بخش‌های چرخه اقتصادی هنر ـ صنعت سینما، گیشه و فروش فیلم‌ها در سالن‌های سینماست. این در حالی است که در کشور ما با وجود 31 استان، تعداد محدودی از آنها از سالن‌های سینمایی استانداردی برخوردار هستند و شاید امروز مهم‌ترین بازار گیشه سینمای ایران را بتوان تنها در تهران یا چند شهر بزرگ دیگر پیدا کرد. باقی شهرها هم البته، بعضا یک سالن سینما دارند که آن‌هم شاید ماه‌ها و سال‌ها از تاریخ آخرین نمایش فیلم در آنها می‌گذرد و یا به اندازه‌ای زیر سطح استاندارد هستند که مردم رغبتی به تماشای فیلم در آنها ندارند.

از این رو، در حالی که تعطیلی و خطر تغییر کاربری بسیاری از سالن‌های سینمای کشور را تهدید می‌کرد دولت دست به جریانی هدفمند و تاثیرگذار در زمینه توسعه زیرساخت‌های سینمایی زد و پردیس‌سازی را به عنوان یکی از ضرورت‌های مهم در اولویت‌ برنامه‌های خود قرار داد. در ادامه پردیس‌های سینمایی به دلیل ترکیبی از فضاهای تفریحی و تجاری با استقبال گسترده‌تری نسبت به سینماهای یک یا دو سالنه از سوی مردم مواجه شدند و کم کم با سرعتی باورنکردنی از سینماهای کوچک پیشی گرفتند. این پردیس‌ها با در اختیار قرار دادن فضایی تجاری و تفریحی برای کودکان و بزرگسالان و دارا بودن چندین سالن نمایش حق مخاطب را در انتخاب فیلم دلخواه بالا بردند و گذشته از آن‌که باعث افزایش تعداد سینماهای شهر شدند، سرمایه‌گذاران را برای راه‌اندازی پردیس‌های بیشتر سینمایی تشویق کردند.

در کشور ما همیشه تعداد فیلم‌های تولید شده در هر سال بیشتر از تعداد سالن‌های نمایش آن بوده و به همین دلیل حجم بیشماری از فیلم‌ها مدت‌ها در نوبت اکران منتظر می‌مانند. بنابراین پردیس‌سازی از گام‌های موثر در زمینه اکران بهینه فیلم‌ها، جذب مخاطب، رونق گیشه و در نهایت چرخیدن چرخ سینما بود. معلوم نیست، شاید اگر شهرداری همت نمی‌کرد و همین چند پردیس را هم نمی‌ساخت، فاتحه سینمای ایران از خیلی وقت پیش خوانده شده بود.

جام‌جم در این گزارش سعی کرده در گفت‌وگو با سینماداران تهران و شهرستان‌ها ضرورت توسعه زیر ساخت‌های سینمایی کشور، نقش و جایگاه پردیس‌ها در جذب مخاطب و... را مورد بررسی قرار دهد که در ادامه می‌خوانید.

پردیس‌ها عاملی برای استفاده بهینه زمان

دکتر مریم جلالی مدیر پردیس سینما گالری ملت مبنای پردیس‌سازی را مخاطب‌محوری قلمداد کرد و به جام‌جم گفت: مکانیزم پردیس‌سازی یا سالن‌های کنار هم برای مشتری‌مداری و مخاطب محوری ایجاد شد. به همین خاطر برای جذب مخاطب بیشتر و تعدد انتخاب آنها، سالن‌های چندمنظوره سینمایی و پاتوق‌های فرهنگی ایجاد شد. مضاف براین‌که در دوره مدرن که زمان اندکی برای بهره برداری از زمان و در واقع اوقات فراغت مردم اندک است، پردیس‌ها کمکی برای غنی‌سازی اوقات فراغت هستند. چون در کنار خودشان غیر از سالن‌های سینما امکانات دیگری از قبیل مارکت ها، گالری ها، کافه‌ها و... در اختیار مردم می‌گذارند، اما نکته‌ای حائز اهمیت در این بین دو وجه ساخت سازه و مدیریت سازه در پردیس‌هاست که دو مفهوم جداگانه دارند. در ساخت پردیس‌های سینمایی معمولا از یک رویکرد هنرمندانه برای ساخت بهره می‌برند. به این معنا که ساختمان پردیس نمایه‌ای است از میراث فرهنگی آن کشور یا شهر و حالا این میراث می‌تواند رویکردی گذشته محور داشته باشد یا از پرداختی مدرن بهره ببرد.

کمبود سالن در چرخه اکران تاثیرگذار است

منصور نورپور، مالک و مدیر سینما قدس اصفهان با اشاره به این‌که فیلم جذاب در هر شرایطی به فروش می‌رسد به جام‌جم گفت: درست است که پردیس‌ها با امکانات تجاری و گاها تفریحی برای کودکان فضای مناسب‌تری را برای فیلم دیدن مهیا می‌کنند، اما در کل وقتی فیلمی جذابیت‌های لازم برای مخاطب را نداشته باشد در بهترین سالن هم که اکران شود نمی‌تواند مخاطب داشته باشد. البته قطعا تعداد سالن‌های سینما در کشور ما نسبت به تعداد فیلم‌های تولیدی مان اندک است و این کمبود سالن در چرخه اکران تاثیرگذار است، اما وقتی فیلمی به قول معروف بفروش باشد حتی اگر در دو سالن شهر هم اکران شود می‌فروشد.

نورپور در ادامه بیان کرد: بیشتر سینماهایی که به خصوص در شهرستان‌ها اسم پردیس به خود گرفته، در واقع سالن‌های سینمایی بوده که طبقه اول آن از قدیم سالن سینما بوده و بعد صاحب سینما تصمیم گرفته بالکن طبقه دوم را به دو قسمت یا سه قسمت تقسیم کند و اینطور شده یک پردیس دو یا سه سالنه که این با تعریف‌های یک پردیس مغایرت دارد. چون پردیس معمولا امکانات تجاری و تفریحی زیادی دارد مثل پردیس سینمایی کوروش. او در خاتمه با تاکید بر اکران فیلم‌های خوب خارجی بر پرده سینماها تصریح کرد: فیلم‌های کنونی غالبا توان رقابت با فیلم‌های جهانی را ندارند. سینمای ایران باید فیلم‌هایی تولید کند که جذابیت بیشتری برای مردم داشته و متنوع تر باشند. فیلم‌هایی با مضامین تکراری به درد مردم نمی‌خورند. قبلا فیلم‌های آموزنده خارجی هم همگام با فیلم‌های داخلی اکران عمومی می‌شدند و همین مساله حق انتخاب مخاطب را بالا می‌برد، اما الان مردم حق انتخاب چندانی ندارند!

رابطه پردیس‌ها و قدرت انتخاب مردم

ابراهیم بروجردی، مدیر سینما میرزا کوچک رشت پردیس‌سازی را از عوامل موثر در رونق گیشه دانست و در گفت‌وگو با جام‌جم بیان کرد: وجود پردیس‌ها باعث رونق هر چه بیشتر هنر ـ صنعت سینما در آن شهر می‌شود. به این خاطر که مردم می‌توانند از طبقات پایین پردیس‌ها خرید کنند و بعد از آن به تماشای فیلم بنشینند. ضمن این‌که پردیس‌ها با وجود دارا بودن چندین سالن و چندین فیلم متنوع قدرت انتخاب مردم را افزایش می‌دهند و هر کسی با هر ذائقه‌ای که به سینما مراجعه کرد، می‌تواند فیلم دلخواهش را پیدا کند و ببیند.

او افزود: زمانی قرار بود به جای سینما انقلاب شهر رشت که الان بسته است پردیس‌سازی کنند. به این صورت که دو طبقه پایین را به شکلی تجاری و طبقه سوم را سه سالن سینما در بیاورند که عملی نشد. ضمن این‌که برای پردیس‌سازی باید جغرافیای منطقه و شهر هم در نظر گرفته شود. مثلا همین سینما انقلاب که مثال‌اش را برای شما زدم در وسط شهر رشت که بسیار شلوغ است، قرار دارد. مسلم است که چنین مکانی برای یک پردیس مناسب نیست و یک پردیس که خودش به تنهایی با ازدحام جمعیت مواجه است مکان خلوت‌تری را می‌طلبد. کلا مردم گیلان به فرهنگ و هنر علاقه‌مندند و در صورتی که امکانات خوبی برایشان مهیا باشد از آن استقبال می‌کنند.