حدود ۱۵ روز تا شروع جشنواره کودک و نوجوان اصفهان زمان باقی مانده است و طی این سال ها همواره بحث بر سر چراغ کم سوی سینمای کودک و نوجوان داغ بوده است. هرچند سینمای ایران به واسطه کمبود هایی در زمینه سخت افزار سینمایی و نبود سالن های استاندارد به خصوص در شهرستان ها با مشکلات زیادی روبروست اما در نهایت ساختار غلط حاکم بر این عرصه نیز یکی از دلایل اصلی ضعف در سینمای کشور است. سینمای کودک و نوجوان البته دوره‌ای طلایی را نیز پشت سر گذاشت. آن زمان که فیلمسازان مستعدی مانند کمال تبریزی، محمد علی طالبی، مرضیه برومند، داریوش فرهنگ و زوج موفق ایرج طهماسب و حمید جبلی را در این حوزه مشغول کرده بود. سینمای کودک در دهه ۸۰ اما یکی از کم فروغ ترین دوران خود را سپری کرد تا با شروع دهه ۹۰ ساخت فیلم پر فروشی مانند «مدرسه موش ها» این امید را دوباره زنده کرد تا شاید این قالب از سینما که اهمیت زیادی در گفتمان فرهنگی کشور دارد دوباره زنده شود. هر چند معضلات این نوع از سینما و به طور کلی سینما پیچیده‌تر از آن است که امید به شکوفایی آنی در این حوزه داشته باشیم. رسول نجفیان که خود سابقه بازی در فیلم موفق «دزد عروسک ها» را دارد درباره مشکلات سینمای کودک و نوجوان و البته گلایه هایی فراتر از این قالب با «ابتکار» به گفت و گو پرداخت.

جشنواره‌ها فیلم‌ساز نمی‌سازند

نجفیان در خصوص جشنواره کودک و نوجوان می‌گوید: «هیچ گاه جشنواره فیلم‌ساز نمی‌سازد، همان طور که فروش کتاب و جایزه ادبی نوبل نویسنده تولید نمی‌کند. ابتدا ضرورت دارد که هنرمند واقعی و نه آن‌هایی که خود را به هنر بند کرده‌اند با ضرورت‌های جامعه خود فیلم بسازد. فیلمی که به دل مردم بنشیند و از آن استقبال کنند حالا این فیلم می‌تواند در قالب کودک و نوجوان و یا سایر قالب‌ها ساخته شود.»

او می‌افزاید: «جشنواره‌ها می‌توانند اثرگذار باشند اما یک هنرمند خیلی در قید و بند آن نیست حالا اگر فیلمی هم بسازد و در جشنواره‌ای مورد توجه قرار بگیرد مورد اقبال است. اما بحث را باید فراتر از موضوع جشنواره مورد توجه قرار داد. جشنواره‌ها از جهاتی می‌تواند اهمیت داشته باشد و آن هم بررسی پیشرفت یا پسرفت فیلم‌ها طی یک سال است. در جشنواره‌ها گاهی می‌بینیم که فیلمسازان جوان به خوبی از تکنیک‌های فیلم‌سازی استفاده می‌کنند و در برخی موارد هم خب فیلمسازان از سواد کافی برای ساخت فیلم بهره‌ای نبرده‌اند. فیلم من در سال ۱۳۵۳ در جشنواره abu مقام گرفت و به نظرم حق دارم در مورد آثار فیلم‌سازان اظهار نظر کنم. در نتیجه جشنواره به خودی خود بد نیست و باید باشد. اما این موضوع دو وجه دارد. یک سری از هنرمندان هستند که باید حمایت از آن‌ها شود و یک هنرمند واقعی باید فیلم بسازد.»

پای دلال ها در کفش سینما

این بازیگر تصریح می‌کند: «اما متاسفانه شاهد هستیم که در برخی از جشنواره‌ها چند میلیارد بودجه دارند که بخشی از آن را به ساخت فیلم هم اختصاص می‌دهند که در این زمان سر و کله دلال‌ها پیدا می‌شود تا این بودجه‌ها به افراد نالایق اختصاص داده می‌شود. فاجعه در حال حاضر به این صورت شده است که بودجه‌های حمایتی به واسطه رابطه‌ها به افراد دارای رانت تعلق می‌گیرد که خب این جشنواره‌ها شبیه جک می شود. اگر در جشنواره حمایت از هنرمند واقعی باشد و هیئت نظارت بر این فیلم‌ها بدون غرض و رابطه در مورد آن‌ها نظر بدهند خیلی هم اتفاق خوبی رخ می‌دهد. چرا که در کل یکی از دلایل عدم شادی مردم کمبود جشنواره‌های ورزشی و فرهنگی است. باید هر روز در کشور مردم به بهانه‌ای دور هم جمع شوند این خود می تواند از بسیاری از معضلات اجتماعی مانند اعتیاد جلوگیری کند. اما امیدوارم در جشنواره ها سرو کله دلال ها پیدا نشود.»

او می‌افزاید: «بعد از «شهر موش ها» که مورد استقبال قرار گرفت در قالب سینمای کودک فیلم قابل توجهی ساخته نشد. هر چند در دوره‌ای برخی فیلمسازان مانند جعفر پناهی «بادکنک سفید» را ساخت و یا فیلم «کیسه برنج» محمد علی طالبی، فیلم «نیاز» ساخته علیرضا داوود نژاد از جمله آثار مطرح در سینمای کودک است. اما این ها برای سینمای کودک کافی نیست. فیلم‌هایی مانند «نیاز» که سیاه نمایی هم نداشت و فرهنگ معرفت ایرانی ها را القا می کرد جزو نمونه‌های خوب سینمای کودک و نوجوان است. می‌توان به آثار شاخصی اشاره کرد اما تعداد آن ها زیاد نیست.»

نجفیان تصریح می‌کند: «به هر حال ما دیدیم فیلمی مانند «شهر موش‌ها» که در زمینه کودک و نوجوان ساخته شد با استقبال مردم روبرو شد. هر چند فیلم‌سازان و تهیه کنندگان گاهی از این بابت نگرانی‌هایی دارند.

البته گاهی فیلم‌هایی ساخته می‌شود که فروش خوبی هم دارند و متاسفانه فیلم‌های بی‌ارزش و بدی است. باید دانست که صرف دیده شدن به معنای ارزشمند بودن یک اثر نیست. همان طور که اگر یک نفر در خیابان لباس خود را در آورد همه او را می‌بینند ولی نمی‌توان اسم آن را هنر گذاشت باید دانست که این دیده شدن‌ها با هم فرق دارند. آثار سینمای کودک باید به کودک و نوجوان پالایش دهد و آموزش دهنده فرهنگ صحیح باشد.»