«به دنیا آمدن»، «آخرین بار کی سحر را دیدی؟»، «در مسیر باران»، «سگ و دیوانه عاشق»، «بازمانده»، «ترومای سرخ»، «خانه دیگری»، «چراغ‌های ناتمام»، «سوفی و دیوانه»، «پشت دیوار سکوت»، «شماره 17 سهیلا»، «قلب خورشید»، «بن بست وثوق» و ده‌ها فیلم دیگر از جمله فیلم‌هایی هستند که با وجود رعایت تمام قواعد و قوانین فیلمسازی در ایران و اکران بی‌حاشیه در جشنواره فیلم فجر و نمایش‌های خصوصی، اما هنوز سرنوشت مشخصی برای اکران عمومی ندارند و در واقع منتظرند که در این اکران قمر در عقرب فیلم‌های سینمایی شاید روزی نوبت اکران به آنها هم برسد!

فارغ از این‌که خواسته صاحبان این فیلم‌های خاک گرفته شده صرفا اکران فیلم شان ولو به قیمت سوختن آنهاست، نگاهی به فهرست بلندبالای این فیلم‌ها گویای آن است که برخی از این عناوین اتفاقا می‌توانند در شرایط فعلی به کمک رونق هر چه بیشتر اقتصاد سینمای ایران بیایند، آن هم در شرایطی که مدام از نداشتن فیلم‌های خوب و متنوع برای اکران گله‌مندیم.

بی‌شک سال‌هاست که سینمای ایران از مشکل اکران، فیلم‌سوزی، کمبود سالن، حرفه‌ای نبودن دفاتر پخش و... رنج می‌برد و انگار کسی هم به فکر حل آن نیست. از سویی شورای صنفی نمایش معتقد است که در بحث اکران و عقد قرارداد فیلم‌ها با سرگروه‌های سینمایی، شورای صنفی نمایش هیچ دخالتی ندارد و این پخش کننده و تهیه کننده فیلم است که برای نمایش فیلم خود با یک سرگروه سینمایی مذاکره کرده و قرارداد نمایش را براساس زمان مناسب برای اکران و با توجه به پتانسیل فیلم منعقد می‌کند. به عبارت دیگر براساس آیین نامه شورای صنفی نمایش، هر فیلمی که پروانه نمایش بگیرد می‌تواند با یک گروه سینمایی قرارداد اکران ببندد و با توجه به شرایط موجود، زمان مورد نظر را برای اکران انتخاب کند.

و از سوی دیگر طبق برآوردهای انجام شده جمعیتی معادل 12 میلیون نفر، حداقل به 500 سالن سینما نیاز دارد و ما تنها 90 سالن داریم! بنابراین عرضه و تقاضا در سینما با هم متناسب نیست و از طرفی تمام فیلم‌ها متقاضی اکران هستند و طبیعتا در چنین چرخه بی‌حساب و کتاب بعضی فیلم‌ها اصلا فرصت اکران پیدا نمی‌کنند و کسی هم جوابگو نیست!به همین جهت درگفت‌وگو با سینماگران به ریشه‌یابی علل این مساله و ارائه راهکارهای لازم در راستای حل مشکل اکران پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

حیات فیلم؛ وابسته به اکران

مهدی جعفری که اولین اثر بلند سینمایی‌اش «ایستگاه اتمسفر» در جشنواره سی‌وپنجم فیلم فجر به نمایش درآمد و مورد استقبال مردم و منتقدان هم قرار گرفت هنوز بعد از دو سال فرصت اکران عمومی فیلمش را نیافته. او با گلایه از وضعیت اکران در سینمای ایران به جام‌جم می‌گوید: من البته تخصصی در حوزه اکران ندارم، اما از جایگاه سازنده می‌توانم بگویم که حیات یک فیلم سینمایی به اکرانش وابسته است و وضعیت کنونی اکران در سینمای ما از اسفناک‌ترین بخش‌های سینماست. او توضیح داد: به نظرم ساز و کار اکران باید بین سازمان سینمایی (بخش دولتی) و اشخاصی که در بخش خصوصی اکران فعالیت می‌کنند هماهنگ و تعریف شود. متاسفانه در حال حاضر به هر دلیلی این اتفاق نمی‌افتد و بنابراین ضررش چه معنوی و چه مادی شامل حال سازندگان آثار می‌شود. شما در نظر بگیرید هر کالایی چنانچه به دست مخاطبش نرسد به نوعی می‌سوزد و فیلم هم از این قاعده مستثنی نیست. من «ایستگاه اتمسفر» را دو سال پیش ساختم و طبق صحبت‌هایی که با دوستان شده امیدوارم بتوانم امسال این فیلم را اکران عمومی کنم.

سینمادار مقصر نیست

حسین کشاری، مدیر سینما استقلال با بیان این‌که سینمادار در جریان اکران مقصر نیست به جام‌جم گفت: در حال حاضر صاحبان فیلم برای اکران فیلمشان باید با سرگروه‌های سینمایی قرارداد ببندند و آنها هستند که انتخاب می‌کنند چه فیلمی را به اکران عمومی بگذارند.

او بیان کرد: سینماهای وابسته به حوزه هنری که اساسا از باقی سینماها بحث‌شان جداست و از فیلم‌هایی که دارای مولفه‌های اخلاقی خاصی باشند به‌طور مجزا حمایت می‌کند، اما در مجموع در مورد مساله اکران سینمادار مقصر نیست. چون با هزینه‌های گزافی اعم از پول آب، برق، دستمزد کارکنان و... که سینمادار مجبور به پرداخت آن است مسلما به دنبال قرارداد با فیلم‌هایی می‌رود که گیشه بهتر و پررونق‌تری برایش به‌دنبال بیاورد. الان در پردیس‌ها هم با وجود تعداد سالن‌های زیادی که دارند باز هم بیشتر سانس‌هایش را به اکران فیلم‌های کمدی که پرمخاطب است اختصاص می‌دهند.

کشاری در پایان تصریح کرد: سال‌ها پیش جدولی را در وزارت ارشاد طراحی می‌کردند و براساس درجه‌بندی‌ای که به فیلم‌ها می‌دادند سالن‌ها را موظف به اکران آنها می‌کردند، اما الان شرایط به‌گونه‌ای دیگر شده و طبق قراردادی که سینمادار با صاحب فیلم می‌بندد، آن فیلم به اکران عمومی می‌رسد.

نتیجتا این‌که در هزارتوی اکران سینمای ایران بسیاری از فیلم‌ها این فرصت را ندارند که اکران عمومی شوند و همین مساله سبب می‌شود تا صاحبان فیلم از نظر اقتصادی و روحی متضرر شوند. از سوی دیگر سینماداران هم قطعا مایلند با فیلم‌هایی قرارداد ببندند که سودآوری بیشتری در گیشه برایشان به همراه دارد.

به‌هر حال صف بلند متقاضیان اکران که نشان از تعداد بالای تولیدات سالانه در سینمای ایران دارد این چالش را پیش‌روی شورای صنفی نمایش می‌گذارد که چگونه شرایطی فراهم کند تا این تعداد آثار بتوانند حتی شده در معدود سالن‌های سینما به نمایش درآیند. حل مشکل اکران در سینمای ایران نیازمند یک عزم ملی است و امید آن است که سینماگران تنها در زمان اکران فیلم‌های خود به یاد مشکلات اکران نیفتند و بدانند که اگر این داستان ادامه داشته باشد منجر به زوال سینمای ایران می‌شود./جام جم