سیدمهدی موسوی‌تبار: مگر می‌شود این روزها حداقل یک ساعت تلویزیون دیده باشید و تبلیغ «عالیس» را ندیده باشید؛ شرکتی که نوشیدنی‌های مختلف تولید می‌کند و آن‌طور که در سایتش آمده، از سال 81 تاسیس شده است. شرکتی با نام چشمه نوشان خراسان با نام تجاری «عالیس» نوشیدنی‌های غیرالکلی را تولید و حتی آن‌طور که در سایتش آمده است، به کشورهای مختلف صادر می‌کند. هیات‌مدیره این شرکت را «فیاض»‌ها تشکیل می‌دهند که تفاوت‌شان تنها در اسم کوچک است. این شرکت در سال‌های گذشته نیز تبلیغاتش از تلویزیون پخش می‌شد، اما از اواخر سال 97 و به‌طور اخص در سال جدید، حجم آگهی‌های این شرکت ناگهان افزایش چشمگیری پیدا کرد. این حجم از آگهی در رادیو هم ظهور یافت و مخاطب ایرانی به خودش آمد و دید که در محاصره تبلیغات این شرکت قرار گرفته است. فارغ از اینکه از لحاظ علم رسانه و تبلیغات تکرار افراطی یک تبلیغ می‌تواند باعث دفع مخاطبان هم بشود، اما سوال اینجاست که این شرکت چگونه از پس هزینه‌های این حجم از تبلیغات برمی‌آید.

  خرید سهام یا مشارکت در فروش

بازار نوشیدنی‌ها و مخصوصا دوغ در ایران از قدیم گرم و پررقابت بوده است. برندهای محلی یا صنعتی در این حوزه به شهرت رسیده‌اند و همچنان میان مردم معروف هستند. این برندها حتی به کشورهای دیگر صادر هم می‌شوند. در چنین فضای رقابتی، صداوسیما با افزایش حمایت از یک برند و نادیده گرفتن برندهای مطرح دیگر در این حوزه باعث به وجود آمدن شایعاتی شده است؛ شایعاتی مانند اینکه یک صندوق در این سازمان، سهام عالیس را خریداری کرده است یا اینکه می‌گویند صداوسیما قرارداد مشارکتی با عالیس دارد که در قالب این قرارداد، درصدی از فروش شرکت را در ازای تبلیغات تلویزیونی به دست می‌آورد.

هنوز واکنشی از طرف این سازمان دیده نشده و مدیر روابط‌عمومی صداوسیما همچنان درگیر حاشیه‌های سریال گاندو است. این شایعات را رفتار تلویزیون به وجود آورده و در ادامه عدم پاسخگویی مناسب این شایعات را تشدید کرده است. با توجه به هزینه‌های بالای تبلیغات تلویزیون، این سوال برای هر بیننده‌ای پیش می‌آید که عالیس چقدر درآمد دارد که چنین هزینه‌های میلیاردی را به‌صورت مداوم تقبل می‌کند. آیا صداوسیما از فروش هر دوغ یا آب‌معدنی سود می‌برد؟

  پاسخ عجیب عضو شورای نظارت

برای پیگیری آنچه بین عالیس و تلویزیون می‌گذرد، با غلامرضا کاتب، نماینده مجلس و عضو شورای نظارت بر صداوسیما گفت‌وگو کردیم. وی با بیان اینکه مشکلی در پخش تبلیغات شرکت عالیس نمی‌بینم، ادامه داد: «پولش را می‌دهند و مشکل قانونی در مسیر این تبلیغات نمی‌بینیم. روزنامه شما هم می‌تواند پول بدهد و تبلیغاتش از تلویزیون به همین اندازه پخش شود.»

او در پاسخ به شایعاتی نظیر اینکه بخشی از سهام شرکت عالیس توسط صداوسیما خریداری شده یا صداوسیما از فروش محصولات عالیس سود می‌برد، گفت: «من از این اتفاق خبری ندارم و آن را تکذیب می‌کنم. بر فرض هم که صداوسیما 10درصد سهام داشته باشد، باید مابقی هزینه‌ها را شرکت عالیس پرداخت کند.»

کاتب با بیان اینکه براساس گزارش‌هایی که می‌رسد، بر تبلیغات تلویزیونی نظارت می‌کنند، افزود: «ما که نمی‌توانیم از صبح تا شب پای تلویزیون بنشینیم. اگر سازمان یا وزارتخانه‌ای تبلیغی را ممنوع کند، ما پیگیری می‌کنیم تا تخلفی صورت نگیرد و تاکنون خبری مبنی‌بر تخلف عالیس یا صداوسیما به دست‌مان نرسیده است.»

  میانگین هزینه برای هر ثانیه تبلیغ

تعرفه هزینه‌های تبلیغات در تلویزیون در سایت این سازمان و بخش آگهی‌ها موجود است. جداولی که پیچیده است و حساب و کتاب‌هایش متفاوت، اما می‌توان حدودی به یک‌سری ارقام دست پیدا کرد. ماه‌های سال ضریب می‌خورند و ساعت‌های پخش و شبکه‌ها هم هرکدام ضریب خودشان را دارند. مثلا قبل، بعد و حین برنامه‌هایی مانند «دورهمی»، «خندوانه»، «فوتبال‌های زنده» یا «نود» (که دیگر پخش نمی‌شود) قیمت‌ها بیشتر می‌شود. محصولات عالیس شبانه‌روز از تلویزیون تبلیغ و تمام ساعت‌ها و شرایط را شامل می‌شوند. اما اگر به سایت عالیس و سازمان صداوسیما مراجعه کنیم، به اطلاعات جالبی برمی‌خوریم. بیشترین زمان تیزرهای عالیس متعلق به تبلیغ «من یک پدرم» با دو دقیقه و 58 ثانیه است و کمترین آنها هم به تبلیغ تکی هر محصول اختصاص دارد با 20 ثانیه. میانگین هزینه تبلیغات در تلویزیون را با توجه به شب و روز، سریال‌ها، پخش مستقیم والیبال تیم ملی ایران (هنوز لیگ فوتبال ایران و بازی‌های خارجی شروع نشده است و قیمت‌ها قبل، بعد و بین دو نیمه فوتبال بیشتر می‌شود)، برنامه‌های ترکیبی و... نزدیک به 9 میلیون و 550 هزار تومان برای هر ثانیه در نظر گرفته شده است.

قطعا این رقم به‌صورت میانگین و تقریبی به دست آمده، اما مبنایش جداول خود سازمان صداوسیماست. این عدد نهایتا ممکن است 500 هزار تومان تفاوت داشته باشد. برای اینکه جانب انصاف را رعایت کرده باشیم، عدد میانگین را ثانیه‌ای 9 میلیون تومان در نظر می‌گیریم. پس مبنای محاسبه هزینه تبلیغات عالیس ثانیه‌ای 9 میلیون تومان شد. عالیس تیزرهای متفاوت و متنوعی از محصولاتش ساخته که در سایت و فضای مجازی قابل‌دسترسی است و برای هر محصول، تیزرهای 20 ثانیه‌ای ساخته است که با مبنای 9 میلیون تومان، هزینه پخش آن 180 میلیون تومان می‌شود. اما این کمترین رقمی است که این شرکت پرداخت می‌کند. این عدد فقط برای یک تیزر و یک نوبت پخش است.

  پولش چقدر میشه

بر مبنای پنج شبکه تلویزیونی در هفته‌ای که گذشت، تعداد دقایق پخش تیزرها و هزینه‌های آنها را محاسبه می‌کنیم. تبلیغات عالیس از شبکه‌های مختلف تلویزیون پخش می‌شود، اما اینجا شبکه‌های1، 2، 3، 5 و نسیم مورد استناد قرار گرفته است و حداقل دو بار پخش برای هر آگهی در نظر گرفتیم. با احتساب مدت زمان پخش تیزرهای عالیس به 690 ثانیه می‌رسیم و با ضرب در حداقل دو بار پخش در شبانه‌روز، عدد 1380 ثانیه به دست می‌آید؛ یعنی 23 دقیقه. کافی است این عدد را در پنج شبکه‌ای که قبل‌تر گفتیم، ضرب کنیم. تلویزیون روزانه 115 دقیقه تبلیغات از شرکت عالیس را فقط در پنج شبکه پخش می‌کند؛ زمانی بیشتر از یک فوتبال و حتی فیلم سینمایی. رقمی که با محاسبه 9میلیون برای هر ثانیه به دست می‌آید، 62 میلیارد و 100میلیون تومان می‌شود. اگر این عدد را در 31 روز ضرب کنیم، به عدد شگفت‌انگیز 1,863,000,000,000 می‌رسیم.

قطعا جای خوشحالی است که همزمان با سال رونق تولید، در کشورمان شرکتی وجود دارد که آنقدر درآمدزایی دارد که چنین رقمی را فقط برای تبلیغات هزینه می‌کند. با این ارقام البته باید ببینیم باز هم صداوسیما از نبود بودجه گله می‌کند یا خیر. منتظر توضیحات باجزئیات شرکت عالیس و سازمان صداوسیما هستیم تا اگر واقعیت غیر از اعداد گزارش ماست، اصلاح و اطلاع‌رسانی شود.