شامگاه شنبه ۳۰ فروردین، دومین شب از کنسرت‌های آنلاین در تالار وحدت برگزار شد. در این اجرا، گروه وزیری به سرپرستی و آهنگسازیِ کیوان ساکت و با خوانندگی وحید تاج روی صحنه رفت. در این اجرا، محمد دلنوازی (عود)، سروش عازمی‌خواه (پیانو)، اشکان مرادی (کمانچه)، علی فربدنیا (نی)، یحیی علوی (سنتور)، مهدی غلامی (دف و بندیر)، سیاوش ساکت (سازهای کوبه‌ای)، سالار زمانیان (تار) و کیارش ساکت (شورانگیز) به عنوان نوازنده حضور داشتند. به همین بهانه به سراغ کیوان ساکت، آهنگساز و نوازنده موسیقی ایرانی رفتیم و با او به گفت‌وگو پرداختیم که می‌خوانید.

از زمان همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ در ایران، چندین کنسرت آنلاین برگزار شده است که بیشتر آن‌ها مربوط به خوانندگان و گروه‌های پاپ و تعدادی اجرای محلی یا تلفیقی بوده است. شما را باید نخستین گروهی دانست که به طور کامل در قالب موسیقی ایرانی (سنتی) کار می‌کنید و آنلاین کنسرت دادید. این اجرا چطور شکل گرفت؟

ما به احترام مردمی که در خانه نشسته‌ و خود را قرنطینه کرده‌اند کنسرت دادیم؛ با افتخار و بدون چشم داشت مالی هم آمدیم، چون این را وظیفه خود در این روزهای همه‌گیری کرونا می‌دانستیم. وقتی زمینه کار به همت بنیاد رودکی آماده شد، همه اعضای گروه وزیری با جان و دل پای کار آمدند.

هر کنسرتی، نیاز به تمرین و هماهنگی گروه دارد، چطور برای اجرا آماده شدید؟

همه ما در خانه و خلوت خودمان تمرین‌ها را انجام دادیم، البته هر چندگاه هم از طریق اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی با هم ارتباط می‌گرفتیم. در نهایت هم یک جلسه تمرین گروهی در کنار هم در تالار وحدت داشتیم و کار شکل گرفت.

با این که کنسرت آنلاین بود، شیوه‌ای متفاوت با اجراهای زنده را در انتخاب قطعات و چیدمان آن ها در پیش نگرفتید. چرا؟

 نه. به نظرم نمی‌بایست با اجرای زنده تفاوتی می‌داشت. من همیشه در کنسرت‌هایم، موج سینوسی را رعایت می‌کنم. مثلا با یک قطعه که تمپو کُند دارد، آغاز می‌کنم و آهنگ دوم بالا می‌رود و این تا پایان کار، یک در میان ادامه پیدا می‌کند؛ یک آهنگ آرام و بعدش یک کار پر هیجان و ... همین طور پیش می‌رویم. البته شاید برعکس با یک قطعه تند و پرهیجان شروع کنم و دومی آهنگی آرام و کند باشد و ادامه دهم. در کنسرت آنلاین هم این روال را در پیش گرفتیم. نبودن تماشاگر در تالار وحدت، حس و حالی متفاوت به این کنسرت آنلاین داده بود، اما این واقعیت که می‌دانستیم از همیشه بیشتر مخاطب داریم که دارند ما را می‌بینند و اجرا را می‌شنوند، ما را سرذوق می‌آورد شما با تالار وحدت آشنا هستید، بارها روی صحنه آن با ارکسترهای بزرگ کلاسیک و ایرانی و سنتی کنسرت داده‌اید.

این‌بار که برای سالن خالی اجرا کردید، چه حسی داشت؟

حضور تماشاگر پای اجرای کنسرت، در حس و حال نوازندگان و خواننده خیلی موثر است؛ تشویقی که می‌کنند، انگیزه‌ای که می‌دهند و حس و حالی که بر سالن حاکم می‌کنند همه مهم است. با وجود نبودن تماشاگر در سالن، این کنسرت، حس و حال متفاوتی داشت، چرا که می‌دانستیم از همیشه بیشتر مخاطب داریم که دارند ما را می‌بینند و اجرا را می‌شنوند، این بیشتر از همیشه ما را سرذوق می‌آورد. در اجرای زنده، بنا به ظرفیت سالن، ۴۰۰، ۱۰۰۰ تا حداکثر ۲۰۰۰ نفر ممکن است در سالن باشند، اما در کنسرت آنلاین، این عدد می‌تواند به ده‌ها هزار نفر برسد. مخاطبی تشنه که شاید تا حالا هرگز شاهد اجرای هیچ کنسرتی نبوده است. مخاطبانی که شاید به دلیل زندگی در شهرهای کوچک و روستاهای چهارگوشه کشورمان، هیچ گاه شاهد کنسرت نشده باشند. ایرانیان خارج از کشور را هم به این گروه باید اضافه کنیم.

 و آن‌ها که از پس هزینه‌های کنسرت زنده برنمی‌آیند.

بله. همه این علاقه‌مندان در کنسرت آنلاین می‌توانند در خانه و در کنار خانواده اجرا را ببینند. با توجه به سیاست تلویزیون که سازهای موسیقی و اصولا اجرای زنده را نشان نمی‌دهد و پخش هر قطعه موسیقی تنها با لب‌خوانی خواننده یا تصاویر دیگر همراه می‌شود، این کنسرت‌های آنلاین فرصتی است که مردم و به‌ویژه نسل جوان در چهار گوشه کشور، فرصت تماشای واقعی یک کنسرت را با حضور نوازندگان روی صحنه داشته باشند. این اتفاق، تاثیری مثبت در گسترش موسیقی ایرانی می‌تواند داشته باشد.

فکر نمی‌کنید این تجربه موفق، خودش شاید گشایشی برای تغییر سیاست‌های مدیران صدا و سیما باشد.

تلویزیون در شکل‌گیری فرهنگ هر جامعه نقشی بسیار مهم دارد اما به نظرم در کشور ما، بیشتر، نقشی تخریبی داشته است تا مثبت؛ متاسفانه به زبان فارسی و فرهنگ و هنر ایرانی در حال صدمه زدن است اگر از من می‌پرسید، باید بگویم صدا و سیما به یک خانه تکانی اساسی‌تر از این حرف‌ها نیاز دارد؛ مدیران و برنامه‌هایی را می‌خواهد که اهداف فرهنگی را بر اساس اصول آکادمیک و علمی دنبال کنند. خیلی مسائل مهم و حیاتی در این سازمان به دست فراموشی سپرده شده است یا اصلا مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

حالا شما همین یک مورد را که پخش کنسرت و نشان دادن سازها است پیگیری کنید تا ...

شرمنده هستم اما به نظرم اشتباهی به جای آن‌که با آقای عسگری [رییس صدا و سیما] صحبت کنید به من زنگ زده‌اید. شما این درخواست‌ها را باید از مدیران صدا و سیما بخواهید و نه این‌که به من تحمیل کنید تا بر زبان بیاورم. این‌ها را بارها گفته‌ایم و گوش شنوایی نیافته‌ایم.

بگذریم و برویم سراغ بحث اصلی. فکر می‌کنید در دوران پسا کرونایی هم می‌توان از این قابلیت کنسرت آنلاین استفاده کرد؟

چرا که نه. مثلا هر چهار سال جام جهانی فوتبال است، آیا همه مردم جهان این فرصت و توان را دارند که بروند استادیوم و از نزدیک به تماشای بازی‌ها بنشینند، هرگز چنین امکانی فراهم نیست. فکر می‌کنم هر کنسرت زنده‌ای را که با حضور تماشاگران برگزار می‌شود، می‌توان به صورت آنلاین هم پخش کرد، چون همان‌طور که قبلا گفتم، ایرانیان خارج از کشور، علاقه‌مندان ساکن در شهرهای کوچک و روستاها که امکان رفتن گروه موسیقی به آنجاها فراهم نیست و ... به طیف مخاطبان افزوده خواهند شد که نباید از این سرمایه غفلت کنیم.