هيچ مدرسهاي نميتواند نويسنده تربيت كند
هيچ مدرسهاي نميتواند نويسنده تربيت كند
فرهاد توحیدی
من اعتقاد دارم که هيچ مدرسهاي نميتواند «نويسنده» تربيت كند. تو يا نويسنده هستي يا نيستي. يعني يا ميتواني بنويسي يا نميتواني. اگر بتواني بنويسي مدرسه تو را ميتواند به نويسنده بهتري تبديل كند. مدرسه تكنيك ياد ميدهد اما هنرمند تربيت نميكند و به نظرم داشتن اين دو وجه اجتنابناپذير است. داشتن استعداد شرط لازم است اما شرط كافي نيست. شرط كافي اين است كه تو با دانش و معرفت و تكنيكهاي نوشتن آشنا باشي تا بتواني آنچه در ذهن و ضميرت ميگذرد درست منتقل كني. خيلي وقتها نميتوانيد آنچه در ذهنتان است به درستي روي كاغذ بياوريد.
اين فاصله بين دست و ذهن را تكنيك پر ميكند. من بايد ياد بگيرم با چه ابزاري ميتوانم انديشهام را روي كاغذ بياورم. اگر اين استعداد وجود دارد ميتوانيم به كلاسهاي نويسندگي و متون تئوريك و ديدن فيلم مراجعه كنيم و ورزش تخيل انجام بدهيم. جان كلود كرير در تمرين فيلمنامهنويسي ميگويد كه فيلمنامهنويس بايد تخيلش را مانند عضله ورزش دهد. يعني اينكه شما آماده باشي در هر لحظه از هر وضعيت واقعي به وضعيت نمايشي بروي. مثلا در مترو دو نفر دارند پچپچ ميكنند و تو بايد بتواني دنباله حرفهاي آنها را تصور كني. در كنار همه اينها فيلمنامهنويس بايد آدم فضولي باشد، يعني هم استراق سمع و هم استراق بصر كند و پشت سرش هم چشم داشته باشد. نويسنده بايد اقيانوسي به عمق يك ميليمتر باشد و مدام خودش را جاي آدمهاي مختلف بگذارد.
از نظر من در نويسندگي، فرشته الهامي وجود ندارد. در واقع ذهن آماده شماست كه با يك جرقه درگير چيزي ميشود و ميتواند موضوعي را متولد كند. مثلا در مساله جنگ سوريه با ديدن و شنيدن همه ی كُشت و كشتارها، به يك باره عكسي بيرون ميآيد كه چهره كودكي كه از زيرآورها درآمده را به تصوير كشيده است. اگر نويسنده باشيد، نگاه معصوم او و وضعيتي كه دارد يقهتان را ميگيرد و ميگويد به من نگاه كنيد. این تصوير معصومانه، خيلي عجيب است. اين تصوير شما را رها نميكند و ممكن است همين مايه نوشتن يك داستان شود. اين لحظه، لحظه خلق است.
تصوير يك مفهومي در جهان ذهن شما ميآيد و ميگويد كه من مال تو هستم و پس من را بنويس. كار هنر اينجا تمام ميشود. درست مثل نطفهاي كه وقتي بسته ميشود بايد از آن مراقبت كرد. نويسنده هم بايد مراقبت كند. مدام با ايدهاش ور برود و درباره آن يادداشت كند و كتاب بخواند و از اين به بعد تكنيك است كه ايده را گسترش ميدهد. بعد از كشف ايده حالا عادتها ميتوانند به شما كمك كنند. هر كسي مودي دارد. شما بايد مود خودتان را كشف كنيد. مثلا همينگوي براي نوشتن گوشه كافهاي را انتخاب كرده بود. من بعد از ديدن عكسهاي خانه او متوجه شدم به دليل كوچك بودن خانه و همچنين گران بودن سوخت در اروپا، گذران وقت در كافه و خوردن قهوه در آنجا براي همينگوي ارزانتر تمام ميشد تا نوشتن در خانهاش. به همين خاطر او و بسياري از نويسندگان بزرگ خودشان را به سر و صدا عادت داده بودند.
در واقع هر كس بايد قلقهاي رفتاري خود را در نوشتن پيدا كند. مثلا من براي نوشتن به سكوت محض نياز دارم. اگر پشهاي در هوا پرواز كند ميتواند تمركز من را برهم بزند. اما خب زماني هم بنا به شرايطي كه داشتم، خودم را به نوشتن در زيرزمين خانهمان عادت داده بودم. بعدها هم توانستم نوشتن را در آپارتماني شيك در نيس فرانسه روبهروي درياي مديترانه تجربه كنم اما در تمام اين مكانها عادت به سكوت همراهم بود.
البته گاهي هم ترجيح ميدهم خودم حواس خودم را پرتكنم. مثلا خانه را تميز ميكنم، ظرف ميشويم، جارو ميكنم و هر كاري انجام ميدهم كه ننويسم. بايد به خودم زمان بدهم و سراغ آلبوم و مجموعه عكسهايم بروم تا بتوانم باز هم به نوشتن برگردم. بنابراين عادتهاي نوشتن براي هر كس يك شكلي دارد. آدم بايد عادت خودش را شكل و خودش را در معرض نوشتن قرار بدهد وگرنه همهچيز دست به دست هم ميدهد كه تو ننويسي.
از ديگر عادتهاي نوشتن من در فيلمنامهنويسي اين است كه ايده را تبديل ميكنم به طرحي يك يا دو صفحهاي. بعد با طرح كلنجار ميروم كه آن را به داستان ١٠، ١٢ صفحهاي تبديل كنم و آن وقت است كه خيالم راحت ميشود كه داستان را پيدا كردم. در مرحله بعدي همان صفحات را به طرح سكانسبندي تبديل ميكنم. يعني همه آن چيزهايي كه در فيلم ديده ميشود بدون ديالوگها. بعد هم نسخه اوليه فيلمنامه و بعد هم نسخههاي بعدي آن شكل ميگيرد. در كار تيمي هم همين شيوه را پيش ميبرم. وقتي با ماني حقيقي و همايون اسعديان كار ميكردم همين عادتها وجود داشت. با مرضيه برومند هم به همين روال جلو رفتم. البته بايد بگويم «ما را به سختجاني خود اين گمان نبود» هيچ كس اندازه من با مرضيه كار نكرده است. همه نويسندهها بار دوم يا سكته ميكنند يا خودكشي! اما من هنوز زندهام. او وسواسهاي خودش را دارد.
- مطالب مرتبط
-
سه نکتۀ کلیدی برای نگارش یک فیلمنامۀ کوتاه
-
راهکارهای مهران کاشانی برای جذابتر نوشتن
-
راهکارهای نویسندۀ«شهرزاد» برای فیلمنامهنویسی
-
چند راهِ غيرنوشتاري، براي پيشرفت در فيلمنامه نويسي
-
چطور ایده یک فیلم بلند را به فیلم کوتاه تبدیل کنیم؟
-
نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
-
12 گام برای نوشتن یک فیلمنامه ی انیمیشن
-
اهمیت دیالوگ نویسی در فیلمنامه
-
ابزارهاي فيلمنامه نويس /علی ناصری
-
ستاره های تک سکانسی /محمد رضا هاشمی
نظرات کاربران
-
معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
-
بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
-
20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت1)/دختر خوب و دختر گمشده!
-
شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
-
سرنوشتِ دکورهای میلیاردی سریال «مختارنامه»/ به فیلمبرداران «عروسی» اجاره داده می شود!
-
معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
-
یک مستند ایرانی، برنده جشنواره فیلم استرالیا
-
دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
-
ببینید: زن و شوهری که در30 فیلم، نقش خودشان را بازی کرده اند!
-
زیباترین بازیگران زن ایرانی در رتبه بندی جهانی
-
پژمان بازغی: گلزار سوپراستار نیست!
-
هلن به خانه ها می آید
-
کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
-
20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت2)/ چشمان کاملا بسته!
-
عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا
-
گفت و گو با میثم کزازی کارگردان فیلمِ «شین»
-
هشت فیلم در شبکه نمايش خانگی مجوز گرفتند
-
12 گام برای نوشتن یک فیلمنامه ی انیمیشن
-
بلیط فروشی بازیگران فیلمِ آشوب
-
نمایش تولیدات حوزه هنری در ۱۲ جشنواره خارجی
-
بازیگر زن سینمای ایران اولین فیلمش را ساخت
-
صد نقشِ فراموش نشدنی سینما و تلویزیون ایران
-
رونمایی از پوستر فیلم «زیر سقف دودی»
-
نامزدهای پانزدهمین جشن سالانه منتقدان تئاتر معرفی شدند
-
تمرین بازیگری در خانه
-
روایت محمود دینی از شباهت به شهرام شب پره!
-
«آینه بغل» با افت فروش، همچنان می فروشد!
-
30فیلم کودک در یک مجموعه به بازار می آید
-
ماهچراغ شبیه به 90 شبی های مهران مدیری نیست!
-
سانسور عجیبِ پاهای یک زن در شبکۀ نسیم!
-
دیزنی لند، یازده میلیون بازدید کننده داشته است!
-
بهترین فیلمهای قرن 21 به انتخاب شش کارگردان
-
بازیگران قسمت تازه «مردان ایکس» معرفی شدند
-
لیلی گلستان: تلویزیون، یک نهاد حکومتی نبود
-
یک بازیگر دیگر هم از ایران رفت و کشف حجاب کرد!
-
سریالهای شبکه تماشا در تابستان امسال
-
بهرام افشاری با گریمی خاص در یک سریال خاص!
-
ببینید: فرزند ایرج قادری، فیلمساز شد!
-
نگاهی به فیلم تک خال در حفره اثر بیلی وایلدر
-
تهیه کنندۀ یک فیلم توقیفی: اگر مجوز فیلممان را بدهند؛ کل سودمان را برای بخاری مدارس می دهیم!
-
کچلهای سینما، از جمشید آریا تا صفر کشکولی!
-
سعید شهروز: می توانستند عزتِ ما را حفظ کنند
-
آهنگی که صداوسیما رد کرد در ارمنستان اول شد!
-
«کيهان کلهر» در ميان 5 موسيقيدان برتر صلح
-
انتشار نسخه دیجیتال آلبوم «جام تهی» با صدای محمدرضا شجریان
-
فیلمنامه در راه استقلال(1)
-
انتشار دومین فراخوان جشنواره فیلم کوتاه تهران
-
انتشار یک فیلم کودکانه در شبکه نمایش خانگی
-
ازدواج علی اوجی و نرگس محمدی
-
بدلِ شهرام شب پره در جشنواره جهانی فجر+عکس
-
ببینید: مراسم افطاری رئیس جمهور با هنرمندان
-
ببینید: تیپ و استایلِ دهه هفتادی های سینما!
-
جمشید هاشم پور و سام قریبیان به «هایلایت» پیوستند
-
هشت بازیگر مشهور که حاضر به بازی در صحنههای جنسی نیستند!
-
بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
-
بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
-
20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت1)/دختر خوب و دختر گمشده!
-
شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
-
سرنوشتِ دکورهای میلیاردی سریال «مختارنامه»/ به فیلمبرداران «عروسی» اجاره داده می شود!
-
معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
-
یک مستند ایرانی، برنده جشنواره فیلم استرالیا
-
دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
-
ببینید: زن و شوهری که در30 فیلم، نقش خودشان را بازی کرده اند!
-
زیباترین بازیگران زن ایرانی در رتبه بندی جهانی
-
پژمان بازغی: گلزار سوپراستار نیست!
-
هلن به خانه ها می آید
-
کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
-
20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت2)/ چشمان کاملا بسته!
-
عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا
-
گفت و گو با میثم کزازی کارگردان فیلمِ «شین»
-
هشت فیلم در شبکه نمايش خانگی مجوز گرفتند
-
12 گام برای نوشتن یک فیلمنامه ی انیمیشن
-
بلیط فروشی بازیگران فیلمِ آشوب
-
نمایش تولیدات حوزه هنری در ۱۲ جشنواره خارجی
-
بازیگر زن سینمای ایران اولین فیلمش را ساخت
-
صد نقشِ فراموش نشدنی سینما و تلویزیون ایران
-
رونمایی از پوستر فیلم «زیر سقف دودی»
-
نامزدهای پانزدهمین جشن سالانه منتقدان تئاتر معرفی شدند
-
تمرین بازیگری در خانه
-
روایت محمود دینی از شباهت به شهرام شب پره!
-
«آینه بغل» با افت فروش، همچنان می فروشد!
-
30فیلم کودک در یک مجموعه به بازار می آید
-
ماهچراغ شبیه به 90 شبی های مهران مدیری نیست!
-
سانسور عجیبِ پاهای یک زن در شبکۀ نسیم!
-
دیزنی لند، یازده میلیون بازدید کننده داشته است!
-
بهترین فیلمهای قرن 21 به انتخاب شش کارگردان
-
بازیگران قسمت تازه «مردان ایکس» معرفی شدند
-
لیلی گلستان: تلویزیون، یک نهاد حکومتی نبود
-
یک بازیگر دیگر هم از ایران رفت و کشف حجاب کرد!
-
سریالهای شبکه تماشا در تابستان امسال
-
بهرام افشاری با گریمی خاص در یک سریال خاص!
-
ببینید: فرزند ایرج قادری، فیلمساز شد!
-
نگاهی به فیلم تک خال در حفره اثر بیلی وایلدر
-
تهیه کنندۀ یک فیلم توقیفی: اگر مجوز فیلممان را بدهند؛ کل سودمان را برای بخاری مدارس می دهیم!
-
کچلهای سینما، از جمشید آریا تا صفر کشکولی!
-
سعید شهروز: می توانستند عزتِ ما را حفظ کنند
-
آهنگی که صداوسیما رد کرد در ارمنستان اول شد!
-
«کيهان کلهر» در ميان 5 موسيقيدان برتر صلح
-
انتشار نسخه دیجیتال آلبوم «جام تهی» با صدای محمدرضا شجریان
-
فیلمنامه در راه استقلال(1)
-
انتشار دومین فراخوان جشنواره فیلم کوتاه تهران
-
انتشار یک فیلم کودکانه در شبکه نمایش خانگی
-
ازدواج علی اوجی و نرگس محمدی
-
بدلِ شهرام شب پره در جشنواره جهانی فجر+عکس
-
ببینید: مراسم افطاری رئیس جمهور با هنرمندان
-
ببینید: تیپ و استایلِ دهه هفتادی های سینما!
-
جمشید هاشم پور و سام قریبیان به «هایلایت» پیوستند
-
هشت بازیگر مشهور که حاضر به بازی در صحنههای جنسی نیستند!