کلید اولیه فیلم «بی‌خوابی» با آزار جنسی و سپس قتل یک دختر ۱۷ ساله زده می‌شود. یکی از محورهای اصلی فیلم «اسپلیت» هم دختری است که از قربانی‌های آزار و اذیت است. هالیوود به جز فیلم‌های فراوانی از این دست حالا یک هفته‌ای می‌شود که قصه‌هایش را از جلوی دوربین به پشت دوربین و در دنیای واقعی منتقل کرده و نشان داده همه آن اذیت و آزارهای جنسی و تجاوز و سوءاستفاده شرم آور از قدرت، حقیقتی ترسناک است. آن هم نه توسط بیمارانی از طبقات فرودست و با زندگی مشقت بار و شرایط روحی نامتعادل بلکه در پوشش افرادی خوشنام، موجه و محبوب و دوست‌داشتنی در صنعت سرگرمی و هالیوود.

به‌دنبال گزارش اخیر نیویورک‌تایمز که در آن درباره سه دهه آزار و اذیت‌ها و تجاوزهای هاروی واینستاین، تهیه‌کننده بزرگ هالیوود نسبت به برخی بازیگران زن سینما از جمله آنجلینا جولی و گویینت پالترو پرده برداری شده، موج بی‌سابقه‌ای از افشاگری درباره این سوءاستفاده از قدرت در هالیوود به راه افتاده است. بعد از هاروی واینستاین، بن افلک، روی پرایس و الیور استون هم از انتقاداتی در این مورد در امان نماندند و درباره بی‌اخلاقی‌های آنها هم افشاگری شد.

این حجم از افشاگری و برملاکردن انحرافات شخصیتی چند چهره سرشناس هالیوود و دنیای سرگرمی، آن هم در کمتر از یک هفته، هم باعث تعجب و حیرت همگانی بویژه در میان خود فعالان و علاقه‌مندان سینما شده و هم سبب شده تا دیگر قربانیان جنایت‌های اخلاقی دیگر صنعت سینما هم در ادامه جرات پیدا کنند و دست به اقدامات شجاعانه و افشاگری‌های بی‌سابقه‌ای بزنند. در صورت ادامه این روند که بعید هم نیست، هالیوود و صنعت فیلمسازی از گزند این رسوایی در امان نخواهد بود و می‌تواند متحمل ضربات غیرقابل جبران مادی و معنوی شود؛ هالیوودی که برخی فیلم‌هایش پر از صحنه‌های برهنگی و تجاوز و آزارجنسی است و از کنار این عناصر، دلارها به جیب می‌زند، حالا خودش گرفتار آن روی سکه این ماجرا شده است.

شیطانی در لباس تهیه‌کننده

هاروی واینستاین، تهیه‌کننده فیلم‌هایی چون شکسپیر عاشق، دار و دسته‌های نیویورکی و مالنا پس از این رسوایی نه‌تنها از کمپانی خودش «واینستاین» ـ توسط برادرش و هیات مدیره ـ اخراج شده، دیگر جایی هم در میان آکادمی اسکار ندارد و به تازگی از آنجا هم اخراج شده است.

درادامه تبعات این ماجرا روزگذشته امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه هم اعلام کرد نشان لژیون دونور از واینستاین که دارای فساد اخلاقی است پس گرفته می‌شود. به محض افشاگری نیویورک‌تایمز و اعتراف قربانیان آزارجنسی و تجاوز، برخی چهره‌های سرشناس هالیوودی که از دوستان واینستاین به‌شمار می‌روند، طی صحبت‌هایی علیه رفیق و همکار قدیمی خود موضع گرفته‌اند.

جورج کلونی، مریل استریپ، کیت وینسلت، بری لارسن، مارک روفالو، جودی دنچ، جنیفر لارنس و پاتریشیا آرکت از جمله سینماگران مطرحی هستند که سابقه همکاری در چند فیلم را با واینستاین دارند. آنها ضمن محکوم کردن اقدامات غیراخلاقی و شرم‌آور دوست تهیه‌کننده خود، افشاگری قربانیان جنسی این ماجرا را «شجاعانه» توصیف کردند. هر چند به نظر می‌رسد اگر بخواهیم موشکافانه تر به این مساله نگاه کنیم، به نوعی پای کسانی هم که اقدام دوست قدیمی خود را محکوم کرده‌اند، در ماجرا گیر است، حتی با وجودی که ممکن است بعضی از آنها حالا که موضوع بیخ پیدا کرده و به یک رسوایی عظیم تبدیل شده، تظاهر به بی‌اطلاعی از شخصیت واینستاین می‌کنند. گمانه‌زنی بدبینانه‌اش این است برخی ستاره‌های زن سینما که اقدامات افشاگرانه همکارانشان را «شجاعانه» توصیف می‌کنند، خود از ترس آبرو حرفی نمی‌زنند و از چگونگی پیشرفت‌ها و موفقیت‌های احتمالی توسط آقای تهیه‌کننده چیزی نمی‌گویند. در این صورت پای بازیگر محبوب و اهل خانواده‌ای چون مریل استریپ که واینستاین را خدا خوانده و در فیلم‌هایی چون «بانوی آهنین» و «آگوست: اوسیج کانتی» با او همکاری کرده بود هم در این ماجرا باز است. همین‌طور جودی دنچ که در چند فیلم با واینستاین همکاری کرده و حتی به‌دلیل ارادت فراوان، نام این تهیه‌کننده را روی بدنش خالکوبی کرده است!

بی‌اخلاقی کارگردان آرگو

از متهمان اخیر این موج رسوایی هالیوودی، بن افلک بازیگر و کارگردان سینما است. جالب اینجاست که او جزو افرادی بود که درباره بی‌اخلاقی‌های واینستاین به اظهارنظر پرداخت، اما بلافاصله خودش هم متهم به بی‌اخلاقی و اذیت و آزار جنسی شد. افلک که در ایران بیشتر با کارگردانی فیلم ضدایرانی «آرگو» شناخته می‌شود، در سال ۲۰۰۳ یک بازیگر و مجری تلویزیونی به نام هیلاری برتون را مورد اذیت و آزار جنسی قرار داد. این افشاگری را برتون در همین چند روز گذشته انجام داد. افلک البته به محض افشاگری این خانم، صمیمانه از رفتار نادرستی که درباره او انجام داد، عذرخواهی کرد. هر چند این پوزش، نمی‌تواند بدگمانی عمومی را که حالا نسبت به او ایجاد شده برطرف کند. جالب اینجاست جورج کلونی هم یکی از تهیه‌کننده‌های «آرگو» بود که اشاره شد دوستی دیرینی با واینتساین داشت. البته هنوز مورد مشکوکی درباره این چهره سرشناس گزارش نشده، شاید هم قربانیان آزار و اذیت‌های احتمالی را به‌خاطر خوش‌تیپی و محبوبیت کلونی زیرسبیلی رد کرده باشند! اما نکته جالب دیگری هم هست که نشان از دوستی افلک و واینستاین دارد و آنها از جمله در «شکسپیر عاشق» با هم همکاری داشتند. همان فیلمی که بازیگر نقش اصلی زن آن، گویینت پالترو بود و پس از سوءاستفاده جنسی واینستاین بود که موفق به دریافت این نقش مهم و بعد پیشرفت در ادامه کار سینما شد. همان‌طور که می‌بینید، ریزبینی و موشکافی در شناسنامه برخی فیلم‌های مشهور هالیوودی، می‌تواند مناسبات خطرناک و غیراخلاقی مختلفی را برملا کند.

از اولیور استون تا وودی آلن

یکی دیگر از متهمان جریان شکل گرفته یک هفته اخیر هالیوود، اولیور استون است. کارگردان بزرگ آمریکایی که اتفاقا ساخت آثاری ضدسیاست‌های آمریکایی از جمله «جوخه»را در کارنامه دارد. او جزو معدود کسانی بود که در اظهارنظر درباره واینستاین، به همدردی با او پرداخت، اما بلافاصله با افشاگری یک بازیگر و مدل به نام کری استیونز مجبور به عقب‌نشینی از این حمایت ضمنی شد. استیونز پرده‌برداری کرد که استون سال‌ها قبل او را مورد تعرض جنسی قرار داده بود. این طرز تلقی البته غیرمنصفانه است، اما راستش همان موقع که استون در فیلم «دوربرگردان» نقش یک قربانی جنسی را به جنیفر لوپز داده بود باید شستمان از انحراف اخلاقی این فیلمساز خبردار می‌شد!

روی پرایس، مدیر ارشد اجرایی آمازون هم از دیگر افراد بانفوذی است که در همین چند روز متهم به سوءاستفاده از قدرت و آزار و اذیت جنسی شده. این افشاگری تقریبا همه فعالیت‌های زیرمجموعه او را تحت‌الشعاع قرار داده و حتی باعث شد مراسم فرش قرمز جدیدترین فیلم سینمایی وودی آلن، «چرخ فلک» ـ که استودیو آمازون پخش‌کننده آن است ـ هم لغو شود. نکته جالب اینجاست که بعید نیست بزودی پای این فیلمساز محبوب سینما هم به این ماجراهای افشاگری باز شود. او در سال‌های دور در این زمینه حاشیه‌ساز شده بود؛ درست وقتی که تصمیم گرفت با دختری که او را همراه همسرش میا فارو به فرزندخواندگی قبول کرده بود، روی هم بریزد و بعد با طلاق فارو با دخترشان ازدواج کند! احتمالا قربانیان احتمالی آلن، همه سوءاستفاده‌ها را به‌خاطر نمک و نبوغ او بخشیده باشند. آن کلاف پیچیده و دومینوی روابط مشکوک هالیوودی، درباره «چرخ فلک» فقط به‌وجود وودی آلن و روی پرایس منوط نیست و باید به حضور کیت وینسلت بازیگر نقش اصلی فیلم هم اشاره کرد؛ کسی که سابقه چند همکاری با واینستاین را از جمله در فیلم بی‌پروای «کتابخوان» دارد.

صنعت سینمای جهان در بهت

اگرچه فعلا این هالیوود است که دارد با این رسوایی دست و پنجه نرم می‌کند و فعلا و احتمالا تا آینده‌ای نامعلوم تاوان می‌دهد، اما این افشاگری‌ها باعث شده صنعت سینما در دیگر نقاط جهان هم مبهوت این موضوع باشد و فعالان و علاقه‌مندان این عرصه را متوجه این مساله کند که افراد بانفوذ زیادی هستند که بی‌شرمانه از قدرت و سرمایه و نام و اعتباری که دارند سوءاستفاده می‌کنند. سینمای ایران شریف‌تر از این حرف‌هاست که حتی بتوان این بدنامی را در حوالی آن متصور شد، با این حال نمی‌توان منکر وجود افراد سودجو و منحرف در این خصوص هم بود. بنابراین لزوم نظارت اخلاقی بر آن توسط دستگاه‌های متولی و نظارتی بیش از همیشه ضروری به‌نظر می‌رسد. همه امیدواریم که با پایبندی افراد صاحب قدرت در این سینما و هر سینمای دیگری در هر نقطه از جهان، شاهد سلامت و امنیت اخلاقی در پشت‌صحنه و خود فیلم‌ها و آثار نمایشی باشیم.

واکنش زرد دیوانه به رسوایی واینستاین

در میان همه اظهارنظرها در چند روز اخیر، شاید یکی از جالب‌ترین واکنش‌ها مربوط به زرد دیوانه، یعنی ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا باشد. او پس از مطلع شدن از این ماجرا گفت: «من سال‌هاست هاروی واینستاین را می‌شناسم. اصلا تعجب نکردم.» این اظهارنظر از این منظر که او همجنس خود را خوب می‌شناسد، قابل تامل است. ترامپ هم تا دلتان بخواهد حتی بیشتر از واینستاین از قدرت و سرمایه‌ای که دارد سوءاستفاده کرده و تا به حال افراد زیادی درباره او افشاگری کرده‌اند. ضمن این‌که برداشت دیگری هم از این اظهارنظر وجود دارد و او به نوعی کنایه‌ای را حواله هالیوود کرده؛ جایی که از زمان نامزدی او در انتخابات تا دوران ریاست جمهوری همواره مواضع تندی علیه ترامپ گرفته است. ترامپ در واقع به‌نوعی خواسته به هالیوودی‌ها بگوید که اول خودتان را جمع کنید!