«تلاش‌ می‌شود آمار فیلم‌های اکران‌نشده به صفر برسد»! همین جمله که به نقل از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده، کافی بود تا موافقان و مخالفان این بحث در مواجهه با یکدیگر صف‌آرایی کنند. صحبت‌های مختلف دو طرف چه در فضای رسمی و چه در شبکه‌های مجازی (که معمولا در واکنش به صحبت‌های منتشرشده، ایراد می‌شود) زخم دوباره فیلم‌های توقیفی را نمایان کرد؛ زخمی که بر پیکره سینمای ایران از سال‌ها پیش بوده و هنوز هم هست.

دوباره سینما

همین چندی پیش بود که وقتی سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی صحبت از تلاش برای رفع توقیف فیلم‌هایی که با سد توقیف روی پرده نرفته‌اند به میان آورد، یکی از اعضای کمیسیون فرهنگی در گفت‌وگویی رسانه‌ای از پاسخ به سوالاتی حرف زد که وزیر ارشاد باید بدهد. او گفته بود سوال ما از وزیر فرهنگ و ارشاد این است که به‌هرحال این فیلم‌ها به دلایلی توقیف شده‌اند و اگر امروز هم قرار باشد دوباره اکران شوند، باید دلیلی داشته باشد. احسان قاضی‌زاده می‌گفت: باید توضیح داده شود که چرا این فیلم‌ها باید اکران شوند.

در همین حال اما پروانه سلحشوری در گفت‌وگو با «شهروند» دلیل مشخصی را برای رفع توقیف فیلم‌ها بیان کرد: ما چند نقطه نظارت در زمینه فیلم داریم. اگر این نظارت‌ها درست انجام شود، دیگر نیازی نیست یک فیلم با آن همه هزینه‌ای که برایش می‌شود، پس از اکران متوقف شود. این دلیل که عضو کمیسیون فرهنگی آورده به احتمال زیاد، مهمترین دلیل برای جلوگیری از توقیف نشدن فیلم‌هاست. فیلم‌هایی که برای تدارک ساخت خود کلی نیرو استخدام و هزینه‌های زیادی هم صرف بکارگیری نیروها می‌کنند و وقتی اکران نشوند در حقیقت عملا از چرخه اقتصادی کنار گذاشته شده‌اند.

انصاف نیست

همین موضوع را اصغر مسعودی، نایب‌رئیس اول کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی به «شهروند» گفت: یک فیلم و اثر وقتی تولید می‌شود، صرفا نباید به هزینه‌ای که شده توجه کنیم چون هزینه مالی‌اش که البته مهم است، مثلا چند‌میلیارد تومان خواهد بود، اما مهمتر از این هزینه مالی، فشارهای روحی و روانی است که بر تیم تولید‌کننده اثر وارد می‌شود. حتی ممکن است این تیم دچار تبعاتی مانند افسردگی شوند، بنابراین نباید فقط از هزینه‌های مالی صحبت کرد.

مسعودی در ادامه بر این موضوع هم تأکید داشت: برای جلوگیری از این تبعات باید نظارت‌هایمان را تقویت کنیم. اگر این نظارت‌ها به‌طور کامل انجام شود، دیگر شاهد ضررهایی که به افراد و حتی بیت‌المال وارد می‌شود، نخواهیم بود. به گفته این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، وقتی در برخی از این فیلم‌ها دقیق می‌شوید، متوجه خواهید شد در بسیاری از موارد با اصلاحات جزیی فیلم قابل پخش می‌شود و موضوع قابل حل است.

او این را هم گفت: اگر می‌خواهیم این مشکلات به وجود نیاید و کلی متضرر در بدنه سینما و کلا بدنه فرهنگ به‌جا نگذاریم باید نظارت‌ها را قوی کنیم. نظارت‌ها هم به‌طور طبیعی حول چند محور است؛ یا قانون است که همه ما باید به آن پایبند باشیم یا منویات رهبر معظم انقلاب است که در موضوعات فرهنگی ایراد فرموده‌اند. اگر بتوانیم همین موضوعات را رعایت کنیم، کفایت دارد و وزارت ارشاد هم بعد از لحاظ کردن این موضوعات باید محکم پشت تصمیماتی که سازمان‌های زیرمجموعه‌اش می‌گیرد، بایستد.

نایب‌رئیس اول کمیسیون فرهنگی درباره وضع فیلم‌های توقیفی گفت: نمی‌شود درباره همه این فیلم‌ها به یک شیوه عمل کرد. باید به‌صورت مصداقی درباره هر کدام از آنها حرف بزنیم و اقدام کنیم. آنجایی که فرد خاطی بود و همه مرزهای قانونی و... را درنوردیده بود باید با او برخورد شود و در مواردی هم با اصلاحاتی باید اکران شود. او به توضیح نگاه کمیسیون فرهنگی پرداخت و گفت: نگاه کمیسیون فرهنگی این است که اگر اشکالی وجود دارد، اصلاح شود.

او ادامه داد: در کمیسیون فرهنگی با توجه به شناختی که من از دوستان دارم چه دوستان اصولگرا و چه دوستان اصلاح‌طلب هر دو به اصولی پایبند هستند و نگاهشان اصلاحی است.مسعودی معتقد است که با پرداخت پول نمی‌توان هزینه‌های تولید فیلم را جبران کرد. او گفت: وقتی اثری تولید شد و بعد از اکرانش جلوگیری کردیم حتی با پرداخت ما به ازای آن هم نمی‌توان موضوع را جبران کرد.

او فیلم رستاخیر را مثال زد و افزود: الان از اکران فیلم رستاخیز جلوگیری شده و ١٣‌میلیارد تومان هم بابت جبران به آنها پرداخت شده است، اما باید توجه داشته باشیم که فیلمنامه مصوب یک چیز است و نتیجه تولید چیز دیگری است و گاهی بین فیلمنامه مصوب و نتیجه اثر تولیدی، زمین تا آسمان فاصله است. این انصاف نیست به دلیل سهل‌انگاری‌ای که ممکن است ما انجام دهیم، این امکان را از فیلم‌های تولیدشده بگیریم.

برخی از اهالی سینما هم مانند این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، از توقیف فیلم به‌عنوان اجحاف به عوامل فیلم تعبیر می‌کنند. آنها بر این اعتقادند که اگر دعوا درباره توقیف فیلم، دعوای جناحی شود، متضرر اصلی در این میان اهالی سینما خواهند بود./شهروند