با حذف زودهنگام و قابل پیش بینی نماینده سینمای ایران از گردونه اسکار 2018، این پرسش پیش آمد که چه کسی مقصر حذف زودهنگام ایران از گردونه اسکار 2018 است و آیا گزینه بهتری برای معرفی به عنوان نماینده سینمای کشورمان جهت رقابت با دیگر آثار وجود نداشت؟

آکادمی علوم و فنون سینمایی از میان نمایندگان 92 کشور برای رقابت در بخش اسکار فیلم غیرانگلیسی زبان، نه فیلم «جسم و جان / On Body and Soul» (مجارستان)، «یک زن شگفت‌انگیز / A Fantastic Woman» (شیلی)، «توهین / The Insult» (لبنان)، «فاکسترت / Foxtrot» (رژیم اشغالگر قدس)، «بی‌عشق / Loveless» (روسیه)، «فلیسیته / Félicité» (سنگال)، «زخم / The Wound» (آفریقای جنوبی)، «مربع / The Square» (سوئد) را انتخاب و رسماً اعلام کرد.با این ترکیب، عملاً فیلم «پایان خوش / Happy End» به کارگردانی میشاییل هانکه و به نمایندگی از اتریش، «آن‌ها ابتدا پدرم را کشتند / First They Killed My Father» به کارگردانی آنجلینا جولی و به نمایندگی از کامبوج، دو اثر مهمی بودند که انتظار می‌رفت دست کم در لیست بلند 9 فیلم نامزد اسکار فیلم غیرانگلیسی زبان 2018 باشند و حذفشان به عنوان مهم‌ترین شگفتی مطرح شد.

از سوی دیگر، همان گونه که قابل پیش بینی بود، فیلم سینمایی «نفس» به کارگردانی نرگس آبیار که سینمای ایران را نمایندگی می‌کرد، نیز به لیست 9 نامزد نهایی اسکار راه نیافت و بدین شکل، شانس بسیار اندک سینمای کشورمان برای حضور در میان پنج نامزد نهایی اسکار غیرانگلیسی زبان به سادگی از دست رفت. «نفس» اغلب فاکتورهای موثر برای حضور موفق‌تر در این رویداد از جمله نمایش در یکی از سه جشنواره اصلی (کن، برلین و ونیز)، برخورداری از پخش بین المللی، اکران در اروپا یا آمریکا و... را نداشت.

در مقابل فیلم «وارونگی» سومین فیلم بلند بهنام بهزادی نیز رقیب «نفس» برای نمایندگی ایران در اسکار 2018 بود و می‌توانست انتخاب شود، چون هم به لحاظ مضمونی به فضای ذهنی داوران نزدیک‌تر بود و هم از منظر شناخته و دیدن شدن توسط اعضای آکادمی، شانس بیشتری داشت و شناخته‌شده تر بود؛ فیلمی که در شصت و نهمین دوره جشنواره نیز به نمایش درآمد و سابقه اکران بین المللی در سوئد را نیز داشت و موضوعش نیز برای جامعه غربی و داوران جایزه اسکار قابل فهم و بیانگر یک رویکرد جهان شمول بود.

با وجود این، هیأت انتخاب تعیین نماینده ایران برای جوایز اسکار 2018 با ترکیب سیروس الوند کارگردان، مجید انتظامی آهنگساز، محمد بزرگ نیا کارگردان، کمال تبریزی کارگردان، سید جمال ساداتیان تهیه کننده، رسول صدرعاملی کارگردان، جواد طوسی منتقد، رضا کیانیان بازیگر و امیر اسفندیاری معاون بین‌الملل بنیاد سینمایی فارابی تشخیص دیگری داشت و رای نهایی با هر تعدادی موافق و مخالف، به نفع فیلم «نفس» بود که حاوی بسیاری از مفاهیم بومی و قابل درک برای مردم ایران تلقی می‌شد.

همان زمان که این انتخاب صورت پذیرفت، «تابناک» این پرسش را پیش کشید: «آیا هیأت انتخاب که از چهره‌های باتجربه و پرسابقه‌ای تشکیل شده، انتظار دارد اسکار به این آثار که برخی از ایشان ارزش ملی ویژه‌ای دارند اما برای تماشاگران سایر کشورها مفاهیم مشترکی ندارند، مورد توجه اعضای آکادمی علوم و هنرهای سینمایی قرار بگیرند و نامزد جایزه اسکار شود؟» و البته نباید فراموش کرد قابل پیش بینی بود که بهترین انتخاب ایران نیز با توجه به سوابق حضور ایران، شانس کشورمان را به شدت کاهش داده بود.

همان گونه که پیش از این نیز گفته شده بود، واقعیت آن است که دومین جایزه اسکار اصغر فرهادی، باعث خواهد شد تا سال‌های متمادی جایزه اسکار به کارگردان ایرانی تعلق نگیرد و با توجه به سیاست اسکار در توزیع جوایز اسکار غیرانگلیسی زبان ـ که اصغر فرهادی یک استثنای تاریخی بود ـ میان دو جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان از یک کشور بیش از یک دهه فاصله می‌افتد. به تعبیر ساده تر حتی اگر فرهادی فیلمی قوی تر از «جدایی نادر از سیمین» می‌ساخت و به عنوان نماینده ایران برای اسکار 2018 معرفی می‌شد، شانس چندانی برای بردن جایزه اسکار تازه‌ای نداشت.

پنج نامزد نهایی نودمین دوره جوایز سینمایی اسکار به همراه نامزدهای سایر رشته‌ها روز سوم بهمن 1396 (23 ژانویه 2018) اعلام و مراسم اعطای جوایز اسکار نیز روز سیزدهم اسفند 1396 (چهارم مارس) برگزار خواهد شد./تابناک