اغلب بزرگانی که در دهه‌های 30 و 40 به بازیگری در مدیوم‌های مختلف می‌‌پرداختند یا بازنشسته شده‌اند یا سال‌هاست که دیگر در عرصه‌های هنری فعالیتی ندارند، اما هوشنگ توکلی پیشکسوتی است که در این تعریف نمی‌گنجد. توکلی هرچند سابقه ایفای نقش‌های مختلف در سینما، تلویزیون و تئاتر را داشته، اما اغلب مخاطبان او را با نقش دایی سریال «زیر تیغ»، همان مرد با درایت و مهربانی که همیشه کت و شلوار به تن و کلاهی بر سر داشت، می‌شناسند. ساناز قنبری در روزنامه جام جم به بهانه بازی او در فیلم «زیر سقف دودی» گفت‌وگویی با او داشته که قسمتی از آن را بازنشر می کنیم:

دعوت به همکاری‌تان برای بازی در فیلم «زیر سقف دودی» چگونه اتفاق افتاد؟

من و خانم درخشنده از سال‌ها پیش باهم آشنا بودیم و من بخوبی به توانایی‌های ایشان واقف بودم. ضمن این‌که دفتر کار من و دفتر ایشان هر دو در یک ساختمان است. یکی از ویژگی‌های مثبت خانم درخشنده این است که بشدت اهل مشورت هستند و قبل از این فیلم هم پیش آمده بود که با من راجع به کارشان صحبت کنند. برای «زیر سقف دودی» هم روزی به من پیشنهاد بازی در نقش پدرِ مریلا زارعی را دادند و با توجه به متن قوی و مفیدی که این فیلمنامه داشت بازی در آن را پذیرفتم.

قبل از فیلمبرداری این فیلم چه تمریناتی انجام دادید؟

تیم این کار کاملا حرفه‌ای بود و در واقع مجموعه عواملی که خانم درخشنده دور هم جمع کرده بودند همه از کاربلدهای این حوزه هستند که سال‌هاست در این عرصه فعالیت دارند. بنابراین ما زمان زیادی را صرف تمرینات متداول قبل از شروع فیلمبرداری نکردیم. برای من به شخصه درک کاراکتر و ویژگی‌هایی که این پدر داشت مهم بود که با همفکری خانم درخشنده توانستم آن را به دست بیاورم.

شما در زندگی شخصی هم به همین اندازه در زندگی فرزندانتان موثر هستید و به آنها مشاوره می‌دهید؟

مشورت بین اعضای یک خانواده باعث رفاقت محکم‌تری بین آنها می‌شود. وظیفه پدر و مادر این است که از کودکی راهنمایی‌های لازم را به آنها بکنند و تجربیاتشان را در اختیار آنان قرار دهند. من هم در زندگی شخصی‌ام همواره سعی کرده‌ام پاسخگوی منطقی و درستی برای فرزندانم باشم.

سبک کارگردانی، شیوه هدایت بازیگران، نوع دکوپاژ و قاب‌بندی‌های پوران درخشنده در زیر سقف دودی چطور بود؟

خانم درخشنده طی سال‌ها فعالیت در حوزه سینما زحمات زیادی کشیده و با وجود تمام مشکلات و سختی‌ها در این راه ناکام نمانده. در سینما اگر فیلمسازی بخواهد رابطه عمیقی با مردم برقرار کند باید خلاقیت‌های شخصی‌اش را ارتقا دهد. خانم درخشنده، سینما را درک کرده و با خلاقیت‌های خودش فیلم می‌سازد و همین می‌شود که فیلم‌هایش به دل مردم می‌نشیند. شیوه بیان زیر سقف دودی کاملا متفاوت از کارهای قبلی خانم درخشنده است و این نشان می‌دهد ایشان از نظر محتوایی و پیدا کردن زبان سینمایی به دستاوردهای خوبی در این حوزه رسیده. فکر می‌کنم اگر شرایط بهتری برای ایشان فراهم شود فیلم‌های بهتر و سینمایی‌تری خواهند ساخت.

توقع شما از سینمای ایران چیست؟ دل‌تان می‌خواهد چه اتفاقی در آن بیفتد؟

سینما مهم‌ترین وسیله بیانی در عرصه اندیشه، تفکر و هنر است و به دلیل توانایی‌هایی ذاتی که در درون آن نهفته است، فاصله زیادی بین خودش و هنرهای دیگری از جمله ادبیات، نقاشی، موسیقی و... ایجاد کرده. بعد از انقلاب در یکی دو نسل افراد خوبی وارد عرصه سینما شدند که استعداد بالایی داشتند و امروز نیروی بسیار قوی در حوزه تولید کارهای سینمایی به شمار می‌روند. امروز این نیرو از ارزش‌هایی است که باید مدیریت شود. ارزش‌هایی که مانند کیمیا نایاب هستند و باید بسترسازی مناسبی برای کارایی آنها انجام شود. الان متاسفانه مدیریت کلان ما عقب‌تر از رشد هنرمندان جوان و حتی قدیمی مان است. هر زمان این دو جریان به هم نزدیک شدند سینمای پویایی خواهیم داشت که چشم‌انداز روشنی دارد.