محمد جلیلوند: سینمای ایران در سالی که آخرین روزهایش را پشت سر می گذاریم،تنوع ژانر بیشتری را تجربه کرده و از این لحاظ در وضعیت مطلوب تری نسبت به سال های گذشته به سر می برد.اما همچنان با تعداد زیادی از آثار روبرو هستیم که مخاطب دلیلی برای تولید و ساخت آن پیدا نمی کند!.چرا که نه برای مخاطب عام ساخته شده و نه قادر به کشاندن مخاطب خاص به سالن های سینما است.در نتیجه در رده های پایین جدول اکران با فیلم هایی مواجه می شویم که وجه اشتراکشان فروش های بسیار اندک است.

سینمای کمدی

بیش از بیست فیلم از میان حدود هفتاد فیلم اکران شده در سال جاری را به خود اختصاص داده و نیمی از ده فیلم پرفروش سال نیز متعلق به آن است.«هزارپا» ساخته ابوالحسن داودی که عنوان پرفروش ترین فیلم سال و تاریخ سینمای پس از انقلاب را با فروشی چهل میلیاردی یدک می کشد،شاخص ترین فیلم کمدی امسال به حساب می آید که فیلمنامه ای کاملا معمولی داشته و بخش مهمی از موفقیت خود را مدیون زوج درخشان و امتحان پس داده رضا عطاران و جواد عزتی است.این دو بسیاری از شوخی های معمولی فیلمنامه«هزارپا»را به شوخی هایی جذاب تبدیل کرده و موفق به خنداندن مخاطبان خود شده اند.پس از این فیلم به «مصادره» نخستین ساخته مهران احمدی می رسیم که بیش از ده میلیارد تومان از گیشه برداشت کرده و در اکران نوروز مخاطبان زیادی را به سالن های سینما کشاند.فیلمی درباره یک مامور اداره امنیت رژیم شاهنشاهی که پیش از انقلاب پولی را از طریق بلیط بخت آزمایی برده و با آن پنج هزار متر زمین خریده اما با پیروزی انقلاب از کشور گریخته و وکالت زمین ها را به دوستش داده است.مسعود اطیابی هم در«تگزاس»به سراغ ایده همچنان جذاب فیلمبرداری خارج از کشور رفته و داستان دو دوست را در برزیل به تصویر می کشد که در آنجا درگیر ماجراهای عجیب و غریب و پیچیده ای می شوند.پژمان جمشیدی که در سال های اخیر توانسته جایگاهی برای خود در میان بازیگران پولساز و گیشه پسند سینما دست و پا کند،برگ برنده اطیابی برای پرفروش شدن فیلم بوده که در کنارش هم بازیگری همچون سام درخشانی قرار گرفته که مخاطب سابقه ذهنی خوبی از او در سریال پژمان دارد.در«تگزاس» هم این زوج به صورت نصفه و نیمه شکل گرفته و بخش مهمی از فروش فیلم هم به این زوج سینمایی بازمی گردد.

تریلرهای سیاسی

دو فیلم از پرفروش ترین های سال را تریلرهای هیجان انگیز با زیرمتن های سیاسی تشکیل می دهند:«لاتاری»ساخته محمدحسین مهدویان وبه و«قت شام» به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا.هردوی این فیلم ها هم در اکران جشنواره ای خود مورد توجه مردم و منتقدان قرار گرفته و سیمرغ هایی را هم به خود اختصاص داده بودند.جالب اینکه هردو هم در نوروز نودوهفت روی اکران رفته و فروشی بالای ده میلیارد را تجربه کردند.«لاتاری»داستان پسر جوانی است که دختر مورد علاقه اش راهی سفری نافرجام به امارات شده و حال او می خواهد با کمک رزمنده سابق و مربی فوتبال کنونی(موسی)،انتقام خون دختر را از بانیان مرگش بگیرد.«لاتاری» قصه ملتهب و پرکششی دارد که مخاطب را تا پایان همراه خود کرده و نقطه قوت آن نیز برخورداری از یک قهرمان کنشمند است.موضوعی که به مذاق عده ای خوش نیامده و آن را برخلاف مصالح ملی عنوان کردند.«به وقت شام» را می توان یکی از پخته ترین فیلم های کارنامه سینمایی حاتمی کیا به حساب آورد که قصه ای به روز داشته و به موضوع حضور تکفیری ها و جنایت های آنان در سوریه می پردازد.در اینجا هم با قصه پرتنش و جذاب سفر پدر و پسر خلبان به شهر تدمر سوریه برای رساندن آذوقه به مرم شهر مواجه ایم که در ادامه به ماجراهای پیچیده و در نهایت تلخی منتهی می شود.حاتمی کیا در نیم ساعت نخست فیلم عالی عمل کرده و تماشاگرانش را میخکوب می کند.اما در ادامه قصه ریتم کندتری به خود گرفته اما با صلابت به خط پایان می رسد.

ملودرام اجتماعی

در این نوع از سینما که به اشتباه ژانر هم نامیده شده،با تعداد زیادی فیلم روبرو هستیم که بخش مهمی از آنها اسکلت فیلمنامه خود را از ساخته های سینمایی اصغر فرهادی وام گرفته اند.آن هم به شکلی ناقص و پر از اشکال و به همین خاطر هم بخش مهمی از آنها در مواجهه با علاقمندان جدی سینما شکست خورده اند.از میان ملودرام های اجتماعی شاخص اکران سال نودوهفت می توان به «مغزهای کوچک زنگ زده»ساخته هومن سیدی اشاره کرد که بیش از دوازده میلیارد تومان فروخته است.سیدی در این فیلم دنیایی با شخصیت هایی منحصر به فرد ساخته که در عین حال که از تماشاگران دور به نظر می رسند اما باورپذیر هم جلوه می کنند.این همان نکته کلیدی فیلم فوق است که آن را نزد مخاطبان خاص و عام سربلند کرده است.در عین حال نمی توان از بازی حیرت انگیز فرهاد اصلانی در نقش رییس یک کارتل تولید مواد مخدر صنعتی با خصوصیاتی پدرخوانده شکل به سادگی گذشت.. «شعله ور»ساخته حمید نعمت الله یکی دیگر از ملودرام های جذاب و خوش ساخت اکران سال است که برخلاف بسیاری از ملودرام های جامعه محور، یک قهرمان خوب پرداخت شده دارد که تماشاگر را با خود همراه کرده و تا پایان به دنبال خود می کشاند.علاوه بر اینکه «شعله ور» یک کارگردانی فوق العاده دارد که روی پرده سینما کیفیت والای خود را نشان می دهد.در عین حال یک امین حیایی درخشان هم در نقش نخست خود دارد که بهترین نقش آفرینی وی در طول ربع قرن بازیگری وی به حساب می آید.

سینمای کودک و نوجوان

در اکران سال نودوهفت،بخش کوچکی هم اختصاص به کودکان نوجوانان پیدا کرده که می توان تنها انیمیشن سال«فیلشاه» ساخته هادی محمدیان را هم جزو آن حساب کرد.یک انیمیشن جذاب و خوش ساخت که توانست در میان رقبای قدرتمند اکران نوروز مخاطبان خاص خود را پیدا کرده و به سالن ها بکشاند.پس از آن به فیلم هایی همچون:«پیشونی سفید ۲»ساخته جواد هاشمی،«وای آمپول» به کارگردانی علیرضا محمود زاده،«خاله قورباغه»ساخته افشین هاشمی و «پاستاریونی»به کارگردانی سهیل موفق اشاره کرد.فیلم هایی با موضوعات مختلف که هرکدام از آنها به بخشی از سینمای کودک و نوجوان تعلق داشتند.«درساژ»ساخته پویا بادکوبه یکی دیگر از فیلم هایی است که قهرمان آن دختر نوجوان کنشمندی است که قصه را به خوبی پیش می برد.فیلمی که می تواند برای خانواده ها به ویژه پدرها و مادرها مفید بوده و کارکرد آموزشی خوبی هم داشته باشد.هر چند که همه این آثار از مرز یک میلیارد تومان فروش گذشتند اما با توجه به خیل میلیونی مخاطبان کودک و نوجوان،این آثار موفق عمل نکرده و حتی در گیشه شکست خورده اند.

سینمای دفاع مقدس

این گونه سینمایی که قدمتی بیش از سه دهه در سینمای ایران دارد،در اکران نودوهفت نیز با سه فیلم«تنگه ابوقریب»ساخته بهرام توکلی،«سرو زیر آب» به کارگردانی محمدعلی باشه آهنگر و«ماهورا» ساخته حمید زرگر نژاد حضوری تاثیرگذار داشته است.اولی که سیمرغ های اصلی جشنواره فیلم فجر را به خود اختصاص داده بود،در اکران هم بسیار موفق ظاهر شده و فروشی پنج میلیارد تومانی را ثبت کرد.فیلمی براساس قصه ای واقعی از آخرین روزهای جنگ تحمیلی و رشادت یک گردان نظامی که در برابر حمله همه جانبه ارتش عراق ایستادگی کرده و مظلومانه به شهادت رسیدند.جلوه های ویژه میدانی شگفت انگیز در کنار چهره پردازی استادانه سعید ملکان و فیلمبرداری درخشان حمید خضوعی ابیانه از مهمترین نقاط قوت«تنگه ابوقریب»به حساب می آیند.«سرو زیر آب» داستان جذاب و دست اولی داشته که می توانست در ساخت بهتر از اینها از کار درآمده و کمی از کندی ریتم آن کاسته شود.با این همه فیلم پیام ارزشمند و قابل توجهی با خود دارد که می تواند ماندگاری اش را در گذر زمان تضمین کند.درست به مانند بسیاری از فیلم های مهم تاریخ سینما که پس از سال ها در اکران های مجدد و بازار نمایش خانگی مخاطبان واقعی خود را پیدا کرده اند.«ماهورا» یک ملودرام عاشقانه در بستر جنگ و هفته نخست آن در خوزستان است که کشش لازم برای نگه داشتن مخاطب روی صندلی خود را داشته و بازی خوب ساعد سهیلی نیز نقش مهمی در این امر داشته است.