چرا تلويزيون به اين حال و روز افتاده است؟
احمد رنجبر: از استثناهايي مثل «پايتخت» و «ليسانسه ها» که بگذريم، بيشتر سريال هاي چند سال اخير محبوب نمي شوند و مورد استقبال گسترده قرار نمي گيرند. اين اتفاق يک دليل کاملا ساده دارد: سريال هاي چند سال اخير فاقد کيفيت هستند. تعارف که نداريم؛ با اين همه فيلم و سريال خوب روز دنيا، تلويزيون توقع دارد «زيباشهر» ببينيم؟ نه، اشتباه نشود کسي دور جنس ايراني را خط نکشيده و هر وقت سريال خوب ساخته شود، مشتري دارد. شايد زماني نگراني برخي اين بود که سريال هاي دوبله شده، جاي نمونه هاي داخلي را مي گيرند. تجربه نشان داد، سريال باکيفيت هميشه مشتري دارد، همان طور که همين حالا «بازپخشي ها» بيشتر از سريال هاي جديد ديده مي شوند. راستي چه عواملي دست به دست هم دادند تا سريال ها بي کيفيت شوند؟
1. تلخي بيش از حد
ما که نديده ايم ولي مي گويند زماني آدم ها از بس شاد بودند، فطرتا به موسيقي پرسوز و گداز پناه مي بردند تا تعادل روحي شان حفظ شود! احتمالا سريال هايي که حالا به خورد ما داده مي شود اگر 40، 50 سال پيش روي آنتن مي رفتند، نامشان در تاريخ جاودانه مي شد! اين شب ها دو سريال «سايه بان» و «محکومين» پخش مي شوند که هر دو قصه اي تلخ دارند. شايد سازندگان بگويند، سريال ما بازتاب جامعه است؛ بيراه نمي گويند ولي بيننده نمي خواهد چهره تلخ جامعه را در آينه سريال ببيند. پس براي سرگرم شدن سراغ سريال هاي خوش رنگ و لعاب کره اي مي رود و به سريال هاي قديمي و بانشاط خودمان پناه مي برد.
2. کوچ کارگردان هاي مطرح
نتيجه سياستي که محمد سرافراز در دوره کوتاه حضورش در صدا و سيما پيش گرفت، همچنان قابل رويت است. او عقيده داشت؛ توليد سريال ها بايد کاهش يابد و از آن سو معتقد بود نيازي نيست از کارگردان هاي اسم و رسم دار استفاده کرد. استدلالش را نمي توان به طور کلي نفي کرد، به ويژه اين که کارگردان هاي سينمايي الزاما در تلويزيون نمي توانند موفق باشند. منتها عيب چنين تفکري جايي است که عرصه را براي سريال سازان کاربلد تنگ مي کند. از آن سو، رقيبي به نام شبکه نمايش خانگي قد علم کرد و باعث شد کارگردان هاي مطرح مسيرشان را به سوي آن کج کنند. حسن فتحي و داوود ميرباقري دو کارگردان غول هستند که در تلويزيون رشد کردند و فعلا در شبکه نمايش خانگي مانده اند.
3. نبود ستاره
حتي زماني که ديوار بين سينما و تلويزيون بلند شد، سريال ها خالي از ستاره ها نبودند. در چند سال اخير اما شرايط متفاوت شده و سياست سيما بر کاهش هزينه هاي توليد سريال و به تبع آن عدم استفاده از ستاره هاست. زماني فاطمه معتمدآريا، پرويز پرستويي، ليلا حامي، حامد بهداد، امين حيايي و ديگران نقش اول سريال ها بودند که خب نمي توان به راحتي تاثير حضورشان در افزايش بيننده ها را ناديده گرفت. تلويزيون حتي از ستاره هايي چون شهاب حسيني و رضا عطاران که خودش پرورش داده، مراقبت نکرده است. در اين ميان «کيميا» که نيکي کريمي و رضا کيانيان در آن بازي مي کردند، استثناست و البته از نظر کيفي نمي توان از اين سريال دفاع کرد.
4. نبود کارگردان هاي صاحب امضا
وقتي کارگردان هاي شاخص کوچ کنند، توليد سريال به کساني مي رسد که صرفا تکنسين هستند و امضايشان پاي اثر اعتباري ندارد. سروش صحت، سيروس مقدم و حسين سهيلي زاده از معدود کارگردان هاي موفق چند سال اخير تلويزيون بوده اند که البته سهيلي زاده جز «پريا» بقيه ساخته هايش غيرقابل دفاع است. اين جمله اي کليشه اي است که يک کارگردان صاحب سبک مي تواند، سريالي بسازد که سال ها در ذهن بماند؛ مثل کاري که ناصر تقوايي کرد يا نمونه متاخرش حميد نعمت الله و «وضعيت سفيد». در چند سال اخير توليد سريال ها به بهرنگ توفيقي، برزو نيک نژاد، شهرام شاه حسيني، حامد محمدي، برادران محمودي و... رسيده است، البته به تازگي اين فرصت براي کيانوش عياري، عزيزالله حميدنژاد، همايون اسعديان و... پيش آمده است و شايد باعث شود اتفاقي براي سريال ها بيفتد.
5. افزايش محدوديت ها
هرقدر رقبا با آزادي عمل سريال مي سازند، محدوديت هاي تلويزيون بيشتر مي شود. نمونه بارزش اتفاقي که در ماه رمضان اخير براي «نفس» رخ داد و کارگردان از نيمه پخش مجبور به حذف زنان بي حجاب شد. جليل سامان براي باورپذيري فضاي قبل از انقلاب يک ايده رو کرد اما مخالفت ها، اجازه استمرار استفاده از اين ايده را نداد. «ليسانسه ها 2» بارها به خاطر شوخي هايش مورد انتقاد قرار گرفته که نشان مي دهد نظارت بيروني روي تلويزيون چقدر سفت و سخت است. اگر مسئولان چتر حمايتي را از سر سريال سازها جمع کنند، وضع روز به روز بدتر مي شود؛ به ويژه آن که سريال سازان همين جوري خودسانسوري دارند. راستي «عاشقانه» مگر قصه خاصي داشت که اين همه گرفت؟ نه؛ ستاره ها و آزادي عمل کارگردان، اين سريال را موفق کرد.
6. معماي اسپانسر
تلويزيون پول ندارد، وقتي هم بودجه کم باشد چاره اي نمي ماند جز کنار آمدن به کارگردان و بازيگر درجه دوم. از آن سو حضور اسپانسر هم تبعات دوچنداني دارد؛ سرمايه گذار مي خواهد منويات خود را لحاظ کند و نتيجه در بيشتر اوقات گل درشت مي شود، مثل اتفاقي که براي سريال «پرستاران» افتاد. اين سريال پر بود از ديالوگ هاي عجيب و غريب در وصف پرستاران! بعيد مي دانيم پرستاران عزيز موافق اين همه حرف هاي رو باشند. نمي دانيم سرمايه گذار، درام را نمي شناسد يا سريال ساز بلد نيست يک کار سفارشي را دراماتيزه کند. هرچه هست حضور اسپانسر در سريال ها، وسيله خوبي براي جبران کمبود مالي صدا و سيما نيست.
7. نفوذ تلويزيون هاي اينترنتي
روزگاري رقيب اصلي تلويزيون، ويدئو بود. کم کم سر و کله ماهواره پيدا شد و آرام آرام نوبت به پخش سريال هاي دوبله رسيد. اين سريال ها با وجود کيفيت نازل و محتواي مخرب، طرفدار داشتند. همزمان نسخه غيرقانوني سريال هاي روز افزايش يافت و شبکه نمايش خانگي به عنوان رقيبي قدرتمند ظهور کرد. از يکي دو سال پيش تلويزيون صاحب رقيب تازه اي شده به نام تلويزيون هاي اينترنتي که سريال ها را با آزادي عمل بيشتر پخش مي کنند. مهم تر اين که به روز هستند و با اندکي فاصله از شبکه مادر، سريال ها را در اختيار کاربران قرار مي دهند بماند که ابهاماتي درباره حق پخش آن ها وجود دارد اما براي کاربر فقط تماشاي سريال هاي باکيفيت روز مهم است.
• سريال هاي رضا عطاران، «پس از باران» و سريال هاي مذهبي تاريخي از جمله «يوسف پيامبر»، «مختارنامه» و «ولايت عشق» بيشترين بازپخش را در سال هاي اخير داشته اند تا جايي که تبديل به سوژه توييت هاي طنز شبکه هاي اجتماعي شده اند.
- مطالب مرتبط
- ویروسی بدتر از کرونا که به جانِ سینمای ایران افتاده!
- خودشیفتگی سحر قریشی کار دستش داد!
- یک پیشنهاد به برگزارکنندگان جشنواره فیلم فجر
- انتقاد شدید یک منتقد به فیلمسازانِ افغانستانیِ ساکن ایران: بتازانید که دور دورِ شماست!
- جواد عزتی؛ ستارهی همهفنحریف سینمای ایران
- درخواست شهاب حسینی برای بازگشت بهروز وثوقی
- نامهٔ اعتراضی بازیگر ایرانی به رئیس جمهور
- بازیگرانِ ساعت خوش و ماجرای نوشابۀ مشکی!
- هنرمند با سلِبریتی فرق داره!
- رونقی که اینترنت نگذاشت در گیشۀ سینما پا بگیرد
نظرات کاربران
- 20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت1)/دختر خوب و دختر گمشده!
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- ده فیلم مناسب برای درون گراها و انزوا طلبان!
- عکس/ تیپ مردانۀ نيوشا ضيغمى در فيلم «هشتگ»
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- ببینید: زن و شوهری که در30 فیلم، نقش خودشان را بازی کرده اند!
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- شکایت خانواده آتنا اصلانی از امیر تتلو
- سرنوشتِ دکورهای میلیاردی سریال «مختارنامه»/ به فیلمبرداران «عروسی» اجاره داده می شود!
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- از حامد همایون تا مهرداد جم و پرواز همای/تمام خوانندگان ایرانی که اسم و فامیل فِیک دارند!
- عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا
- «جنگ ستارگان» ۴۵۰ میلیون دلاری شد
- ماجرای مرگ برادرِترانه علیدوستی درچهارشنبه سوری
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- آیا علیخانی دوباره برنامه ماه عسل را میسازد؟
- آنجلینا جولی معشوقه ی شیطان میشود!
- بازیگران ایرانی که همسران غیر ایرانی دارند+عکس
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- نامگذاری خیابانی به نام شجریان در تهران
- شاهد احمد لو و ویدا جوان در حمام عمومی!
- نگاهی به فیلم «زیر سقف دودی» / رد پای مغشوش زیبای آمریکایی
- افشاگری پرنسس دایانا در مستندی بحث برانگیز
- یک بازیگر زن سینما و تلویزیون، کشف حجاب کرد!
- انتشار یک فیلم کودکانه در شبکه نمایش خانگی
- پرستویی: من تا حالا با پول کثیف کار نکردهام
- نقد کوتاهی بر فیلم "هفت و نیم"/فقط گفتن و رفتن!
- عجیبترین اتفاقات سال 2020 در پروژههای سینمایی
- سانسور عجیبِ پاهای یک زن در شبکۀ نسیم!
- آیا سایت های فروش بلیت، تماشاگران را فریب می دهند؟
- 12 گام برای نوشتن یک فیلمنامه ی انیمیشن
- کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
- رقابت 22 فیلم در چهلمین جشنواره فیلم فجر
- رکورد عجیب یک بازیگر در زمینه کشیدن سیگار
- اظهارات جواد رضویان دربارۀ غفوریان و شفیعیجم
- ناگفتههای «سیما بینا» در آستانه ی 75 سالگی
- بازیگرانی که از بازی در این فیلم ها متنفر بودند
- نگاهی به بنفشه آفریقایی/ مردانگی های یک زن!
- ببینید: تغییرِ ظاهر مجری زن تلویزیون!
- «کچلیک»؛ اسپانسر عجیب کنسرت «گلزار»!
- عصبانیت مهران احمدی از سانسور حرفهایش
- پرفروش ترین کتاب های سال ۹۸ معرفی شدند
- صد نقشِ فراموش نشدنی سینما و تلویزیون ایران
- درماه آخرپاییز،چه نمایش هایی روی صحنه رفته اند؟
- ۱۰ معلم فراموشنشدنی دنیای سینما و تلویزیون
- تمرین بازیگری در خانه
- ماهچراغ شبیه به 90 شبی های مهران مدیری نیست!
- ببینید: دیدار شهاب حسینی با بازیگر معروف هالیوود
- آخرین لیست ممنوع التصویرهای تلویزیون
- کچلهای سینما، از جمشید آریا تا صفر کشکولی!
- هدیه تهرانی هَمــگـُناهِ مهتاب کرامتی شد!
- پوراحمد: با بُکن نَکنهای صداوسیما کنار نمیآیم!
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- ده فیلم مناسب برای درون گراها و انزوا طلبان!
- عکس/ تیپ مردانۀ نيوشا ضيغمى در فيلم «هشتگ»
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- ببینید: زن و شوهری که در30 فیلم، نقش خودشان را بازی کرده اند!
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- شکایت خانواده آتنا اصلانی از امیر تتلو
- سرنوشتِ دکورهای میلیاردی سریال «مختارنامه»/ به فیلمبرداران «عروسی» اجاره داده می شود!
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- از حامد همایون تا مهرداد جم و پرواز همای/تمام خوانندگان ایرانی که اسم و فامیل فِیک دارند!
- عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا
- «جنگ ستارگان» ۴۵۰ میلیون دلاری شد
- ماجرای مرگ برادرِترانه علیدوستی درچهارشنبه سوری
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- آیا علیخانی دوباره برنامه ماه عسل را میسازد؟
- آنجلینا جولی معشوقه ی شیطان میشود!
- بازیگران ایرانی که همسران غیر ایرانی دارند+عکس
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- نامگذاری خیابانی به نام شجریان در تهران
- شاهد احمد لو و ویدا جوان در حمام عمومی!
- نگاهی به فیلم «زیر سقف دودی» / رد پای مغشوش زیبای آمریکایی
- افشاگری پرنسس دایانا در مستندی بحث برانگیز
- یک بازیگر زن سینما و تلویزیون، کشف حجاب کرد!
- انتشار یک فیلم کودکانه در شبکه نمایش خانگی
- پرستویی: من تا حالا با پول کثیف کار نکردهام
- نقد کوتاهی بر فیلم "هفت و نیم"/فقط گفتن و رفتن!
- عجیبترین اتفاقات سال 2020 در پروژههای سینمایی
- سانسور عجیبِ پاهای یک زن در شبکۀ نسیم!
- آیا سایت های فروش بلیت، تماشاگران را فریب می دهند؟
- 12 گام برای نوشتن یک فیلمنامه ی انیمیشن
- کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
- رقابت 22 فیلم در چهلمین جشنواره فیلم فجر
- رکورد عجیب یک بازیگر در زمینه کشیدن سیگار
- اظهارات جواد رضویان دربارۀ غفوریان و شفیعیجم
- ناگفتههای «سیما بینا» در آستانه ی 75 سالگی
- بازیگرانی که از بازی در این فیلم ها متنفر بودند
- نگاهی به بنفشه آفریقایی/ مردانگی های یک زن!
- ببینید: تغییرِ ظاهر مجری زن تلویزیون!
- «کچلیک»؛ اسپانسر عجیب کنسرت «گلزار»!
- عصبانیت مهران احمدی از سانسور حرفهایش
- پرفروش ترین کتاب های سال ۹۸ معرفی شدند
- صد نقشِ فراموش نشدنی سینما و تلویزیون ایران
- درماه آخرپاییز،چه نمایش هایی روی صحنه رفته اند؟
- ۱۰ معلم فراموشنشدنی دنیای سینما و تلویزیون
- تمرین بازیگری در خانه
- ماهچراغ شبیه به 90 شبی های مهران مدیری نیست!
- ببینید: دیدار شهاب حسینی با بازیگر معروف هالیوود
- آخرین لیست ممنوع التصویرهای تلویزیون
- کچلهای سینما، از جمشید آریا تا صفر کشکولی!
- هدیه تهرانی هَمــگـُناهِ مهتاب کرامتی شد!
- پوراحمد: با بُکن نَکنهای صداوسیما کنار نمیآیم!