نگاهی به فیلم «اکسیدان» / آدم برفی و بی نوایان!
حوزه هنری اخیراً فیلم سینمایی اکسیدان را تحریم کرده است و این مسئله واکنشهایی را در جامعه سینمایی برانگیخته است. اکسیدان فیلم ضعیفی است و در رده آثاری جای میگیرد که با رعایت الگوی نخنما شده فیلمهای کمیک این سالهای سینمای ایران صرفاً به قصد گیشه ساخته شده است.
اکسیدان بخشی از رمان بینوایان و نیز فیلم آدم برفی را با لحنی کمیک دستمایه داستان خود قرار داده است. ماجرای دزدی از کلیسا، بازداشت از سوی پلیس و جوانمردی کشیش یک سکانس فیلم را تشکیل میدهد اما سوژه اصلی فیلم درباره جوانی است که برای دریافت ویزای اروپا روشهای مختلفی را میآزماید. نسخه حرفهایتر و سینماییتر این داستان را بیش از دو دهه پیش داود میرباقری در فیلم آدم برفی ساخته بود، در آن مقطع فیلم به مدت شش سال به دلیل بازی اکبر عبدی در نقش یک کاراکتر زن با سد توقیف مواجه شد. آدم برفی آن زمان خط قرمزی را زیرپا گذاشته بود که سالهای بعد دیگر به چراغ سبز تبدیل شده بود، ردپای شوخیهای اروتیک فیلم به تدریج در آثار کمیک سینمای ایران به وفور جای خود را باز کرد، شوخیهایی که قدری مرز و تفاوت ممیزیهای سینما با تلویزیون را شفاف کرد و راه را برای سلسله فیلمهای ضعیفی باز کرد که از فیلم آدم برفی فقط شوخیهای سطحی آن را آن هم به شکلی نازل ارائه میدادند. آدم برفی پس از توقیف در گیشه بسیار موفق نشان داد؛ اثری که مفاهیم ملی، میهنی و اخلاقی آن میتوانست موجب چشمپوشی از برخی ارجاعات اروتیکش شود اما فیلمهایی که سالهای بعد از روی آدم برفی کپیبرداری شدند بیش از اینکه به سود منافع ملی و اجتماعی ساخته شوند، صرفاً مدلی را الگوبرداری میکردند که از دل آن صرفاً محتوای غیرفرهنگی بیرون میآمد.
اکسیدان نیز دنبالهای از همان سلسله فیلمهایی است که اساساً هیچ دغدغه فرهنگی پشت ساخته شدن آن قرار ندارد اما به واقع از بسیاری آثار سینمای کمدی ایران چون فیلم گشت۲ به نسبت محتوا و پیام نجیبانهتری ارائه میدهد. اگرچه در فیلم با برخی از نمادها و نشانههای ادیان شوخی میشود اما از کشیش مسیحی و روحانی شیعه فیلم چهرهای کاملاً مثبت و منطقی ارائه میشود. کاراکتر جوانی که قصد دارد به هر قیمت از سفارتخانهای اروپایی ویزا دریافت کند به این طریق جنبههای منفی فرهنگ و سبک زندگی غربی چون همجنسبازی را به چالش میکشد، تن دادن به هر خفتی چون تشبه به لباس و رفتار همجنسبازان در واقع کنایه به فرهنگ منحط غربی و افرادی است که از آنسوی آبها در ذهن خود بهشت ساختهاند، اکسیدان هر قدر درباره کاراکتر روحانیون به عنوان نمادهای دین رعایت حریم ادیان را کرده به درستی درباره نمادهای سبک زندگی غربی بیرحمانه عمل کرده است. زنی پولدار که به جای شوهر با سگ خود محشور است و ادا و اطوارهای مضحکی از او سر میزند، در واقع تصویری خنده دار از طبقه بورژوا و مریدان غربگرایی ارائه میدهد.اکسیدان در پرداخت فیلمنامه، دیالوگ و کارگردانی اثر ضعیفی محسوب میشود اما محتوای فیلم در مقایسه با بسیاری از آثار نازلی که در سینماهای حوزه به نمایش درمیآید، حاوی مفاهیم قابل قبولتری است.
تحریم فیلمهای سینمایی مجوزدار از سوی حوزه هنری سابقهای حدوداً پنج ساله دارد و آغاز آن به سال ۹۱ بازمیگردد، زمانی که دو فیلم گشت ارشاد۱ سعید سهیلی و زندگی خصوصی محمد حسین فرح بخش از سوی حوزه تحریم شد و راه را برای تحریمهای بعدی این نهاد باز کرد. آنچه درباره تحریم فیلم اکسیدان از سوی حوزه قابل نقد است این مسئله است که به نظر میرسد دلیل تحریم فیلم بخشی از محتوای غیرفرهنگی آن نیست چون شبیه به همین ارجاعات و شاید پررنگتر از آن در آثاری مثل گشت۲ یا فیلمی چون «من سالوادور هستم» و آثار طنز نازل دیگر وجود دارد ولی هیچ کدام از این آثار نازل از سوی حوزه هنری تحریم نشده است.
همین تناقض این سؤال را ایجاد میکند که تفاوت اکسیدان با فیلمهای ضعیفی که در ژانر کمدی ساخته میشوند، دقیقاً چه چیزی میتواند باشد که حوزه هنری را متقاعد به تحریم آن کرده است. با یک بررسی به نظر میرسد تنها یک دیالوگ در فیلم مدیران حوزه را به صرافت تحریم اکسیدان انداخته است. جملهای در فیلم وجود دارد که پیش از اکران فیلم و در زمانی که تیزر تبلیغاتی آن بیرون آمده بود در فضای مجازی و برخی شبکههای اجتماعی دست به دست میشد و احتمالاً دیالوگهای همین بخش از فیلم وزن اصلی را در تصمیم برای تحریم فیلم ایجاد کرده است. مسئولان حوزه عنوان کردهاند محتوای فیلم اکسیدان ضد خانواده است، سلمنا، اما خیلی سخت است بپذیریم مسئله حوزه با اکسیدان این مسئله است، اگر بود فیلم گشت۲ و دهها فیلم ضد خانواده دیگر هم باید تحریم میشد، پس وقتی صغری، کبریها را کنار هم میچینیم به این نتیجه میرسیم که حوزه هنری متأسفانه بیش از اینکه به محتوای غیراخلاقی و ضدفرهنگی حساس باشد روی کنایههای سیاسی حساسیت دارد. در صورتی که این معادله باید برعکس باشد، اتفاقاً حاکمیت فارغ از اینکه انتقاد سیاسی وارد باشد یا خیر، هرقدر منش مداراگرانهتری اعمال کند و مخاطب احساس کند این مداراگری وجود دارد به طور قطع به نفع نظام سیاسی تمام میشود ولی آنچه نظام اسلامی نباید نسبت به آن تساهلگرا عمل کند، اتفاقاً حوزه فرهنگی و اخلاقی جامعه است، کنایه سیاسی در یک اثر هنری اگر مبنای منطقی هم نداشته باشد باد هواست. اینکه در یک فیلم به نظام سیاسی کشور کنایهای سیاسی وارد شود، قاعدتاً نباید مسئله خطرناکی قلمداد شود اما بیاخلاقی و محتوای ضد فرهنگی حتماً برای جامعه خطرناک است.
سابقه تحریم فیلمهای دیگر در حوزه هنری همین سیاست اشتباه را نشان میدهد، آثاری چون زندگی خصوصی و گشت۱ نیز بیش از اینکه مشکلات اخلاقی داشته باشند – که البته داشتند- استاندارد محتوای سیاسی مورد نظر حوزه هنری را زیرپا گذاشته بودند، موضوع آنجایی نگرانکننده میشود که ارجاعات فرامتنی شبه سیاسی بیش از شوخیهای اروتیک جنسی برای مدیران حوزه نگرانی ایجاد کند.
دیالوگی که باعث تحریم اکسیدان شده، احتمالاً این جمله است: «شما تو دنیا یه دونه رئیسجمهور به من نشون بده که صاف صاف داره راه میره، همشون یا ممنوعالتصویرند یا ممنوعالاسمند یا مهاجرت کردن، یا در رفتن». حالا طرح چنین دیالوگی در یک فیلم کمدی نازل چه ثلمهای میتواند در اذهان مخاطبانی که برای دیدن این فیلم میروند، ایجاد کند؟ باعث تشویش اذهان عمومی میشود؟ نظام سیاسی کشور را تهدید میکند؟ باعث انقلاب یا آشوب در نظام میشود؟ آیا این توهین به شعور مخاطب در کنار دست کم گرفتن اقتدار نظام جمهوری اسلامی نیست که برای چنین جملهای فکر کنیم موقعیت یا اقتدار ملی مورد خدشه واقع میشود؟ نظام اسلامی خیلی پیشتر از اینها نشان داده که نسبت به کنایههای سیاسی از این دست آسیبپذیر نیست، آنچه برای سینما خطرناک است تسامح نسبت به محتوای ضد فرهنگی است. اکسیدان کوچکتر و نازلتر از آن است که اقتدار سیاسی را با چالش مواجه کند. /جواد محرمی /روزنامه جوان
برچسب ها:
نقد فیلم اکسیدان- مطالب مرتبط
- برادران لیلا که بودند و چه کردند؟
- نگاهی به دو فیلم جنجالی که بر اساس زندگی قاتل زنان خیابانی ساخته شده اند
- یادداشتی درباره فیلم "چپ راست"
- نگاهی به فیلم سراسر شب/ خسته و پُر مَلال!
- نگاهی به فیلم جمشیدیه / از کوره در رفتن!
- نگاهی به فیلم "پاپ"/ عشق و چیزهای دیگر
- نگاهی به بنفشه آفریقایی/ مردانگی های یک زن!
- نقد کوتاهی بر فیلم لتیان/، دربارۀ اِلی و دربارۀ یاسی!
- نقد کوتاهی بر فیلم "هفت و نیم"/فقط گفتن و رفتن!
- نقد کوتاهی به فیلم «بی وزنی»: چیزی شبیه اسمش!
نظرات کاربران
- 20 فیلم جنجالی که نباید با همسر یا نامزدتان تماشا کنید! (قسمت1)/دختر خوب و دختر گمشده!
- خواننده های نسل جدید با کدام آهنگ ها معروف شدند؟
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
- ببینید: تیپ و استایلِ دهه هفتادی های سینما!
- زیباترین بازیگران زن ایرانی در رتبه بندی جهانی
- کچلهای سینما، از جمشید آریا تا صفر کشکولی!
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- تمام بازیگرانی که بعد از انقلاب، «ممنوعه» شدند
- ببینید: جشن تولدِ پدرخواندۀ سینمای ایران!
- ماجرای مرگ برادرِترانه علیدوستی درچهارشنبه سوری
- کلیپی که حمید عسکری را ممنوع الفعالیت کرد!
- عکس/ دیدار محسن چاوشی با خوانندۀ خارجنشین!
- فصل دوم سریال «نفس» امسال جلوی دوربین می رود
- 10 فیلمی که حتی مردان را هم به گریه میاندازد!
- «نوشدارو» روی آنتن شبکه سلامت می رود
- حال خوب اجرای تئاتر در روزهای آلوده تهران
- پوراحمد: با بُکن نَکنهای صداوسیما کنار نمیآیم!
- عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا
- کمدین های شکستخورده ی 98 سینمای ایران
- ببینید: انتقاد تند حامد بهداد از مسعود کیمیایی
- تصادف رضا عطاران؛ حادثه ای که به خیر گذشت!
- تازه ترین تصویر از«دی کاپریو» خبر ساز شد!
- خانم مجری: ۱۰ سال است که ممنوعالتصویرم!
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- اسکار ۲۰۲۳ برای «همه چیز همه جا به یکباره»
- ده فیلم مناسب برای درون گراها و انزوا طلبان!
- عکس: مراسم تشییع پیکر حبیب الله کاسه ساز
- عکس متفاوت ترانه علیدوستی درفیلم مهتاب کرامتی
- یک واکنش به سحر قریشی و لیلا اوتادی/ چشم و ابروی زیبا در این شهر زیاد است!
- ازدواج مجری صدا و سیما با خانم بازیگر +عکس ها
- نقد کوتاهی بر فیلم لتیان/، دربارۀ اِلی و دربارۀ یاسی!
- یادداشتی بر فیلم «قهرمان»ساختۀ اصغر فرهادی
- نگاهی به دو فیلم جنجالی که بر اساس زندگی قاتل زنان خیابانی ساخته شده اند
- عجیبترین اتفاقات سال 2020 در پروژههای سینمایی
- نقد کوتاهی به فیلم «بی وزنی»: چیزی شبیه اسمش!
- آهنگ جدید سینا شعبانخانی به نام ناراحتم
- در اکران آنلاین، انحصارها باید شکسته شود
- گزارشی از اختتامیه جشنواره سی و سوم فیلم کودکان
- سه شعر دردسرساز که خوانندگان معروف خواندند
- پخش ۱۴ کنسرت آنلاین برای روزهای قرنطینه خانگی
- تخفیف ویژۀ کتابهای سینمایی در نمایشگاه کتاب
- آهنگ «جان دار» ازمحمدرضا علیمردانی و امین بانی
- ساخت سریال در شبکه نمایش خانگی متوقف شد
- ببینید: تغییرِ ظاهر مجری زن تلویزیون!
- بازگشت ناامیدکنندۀ کارگردان بزرگ به سینما
- عکسهای اکران خصوصی فیلم «ساعت 5 عصر»
- آلبوم جدیدِ بدلِ «اندی» در ایران مجوز گرفت!
- آنجلینا جولی معشوقه ی شیطان میشود!
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- خواننده های نسل جدید با کدام آهنگ ها معروف شدند؟
- معرفی بهترین فیلم های عاشقانه 2018
- شمارۀ «محمدرضا گلزار» چند؟!
- نگاهی به چند اثر حاضر در جشنواره فیلم فجر
- بشنوید: «رسم عاشقی» اثر رسول نجفیان درباره شهدا
- دست زدنِ مجری مرد به زن، برنامۀ زنده را به هم ریخت +ویدئو
- کمدین هایی که نقش جدی بازی کردند/ از مهران غفوریان تا رضا عطاران و جواد عزتی
- ببینید: تیپ و استایلِ دهه هفتادی های سینما!
- زیباترین بازیگران زن ایرانی در رتبه بندی جهانی
- کچلهای سینما، از جمشید آریا تا صفر کشکولی!
- معروف ترین و پر بیننده ترین سریال های ترکی/ از عشق ممنوع تا عشق اجاره ای!
- فیلم هایی که بحران های زندگی زناشویی را نمایش دادند
- تمام بازیگرانی که بعد از انقلاب، «ممنوعه» شدند
- ببینید: جشن تولدِ پدرخواندۀ سینمای ایران!
- ماجرای مرگ برادرِترانه علیدوستی درچهارشنبه سوری
- کلیپی که حمید عسکری را ممنوع الفعالیت کرد!
- عکس/ دیدار محسن چاوشی با خوانندۀ خارجنشین!
- فصل دوم سریال «نفس» امسال جلوی دوربین می رود
- 10 فیلمی که حتی مردان را هم به گریه میاندازد!
- «نوشدارو» روی آنتن شبکه سلامت می رود
- حال خوب اجرای تئاتر در روزهای آلوده تهران
- پوراحمد: با بُکن نَکنهای صداوسیما کنار نمیآیم!
- عکسهای بدون حجاب بازیگر معروف ایرانی در کانادا
- کمدین های شکستخورده ی 98 سینمای ایران
- ببینید: انتقاد تند حامد بهداد از مسعود کیمیایی
- تصادف رضا عطاران؛ حادثه ای که به خیر گذشت!
- تازه ترین تصویر از«دی کاپریو» خبر ساز شد!
- خانم مجری: ۱۰ سال است که ممنوعالتصویرم!
- نکات اولیه ای که هر فیلمنامه نویس باید بداند
- اسکار ۲۰۲۳ برای «همه چیز همه جا به یکباره»
- ده فیلم مناسب برای درون گراها و انزوا طلبان!
- عکس: مراسم تشییع پیکر حبیب الله کاسه ساز
- عکس متفاوت ترانه علیدوستی درفیلم مهتاب کرامتی
- یک واکنش به سحر قریشی و لیلا اوتادی/ چشم و ابروی زیبا در این شهر زیاد است!
- ازدواج مجری صدا و سیما با خانم بازیگر +عکس ها
- نقد کوتاهی بر فیلم لتیان/، دربارۀ اِلی و دربارۀ یاسی!
- یادداشتی بر فیلم «قهرمان»ساختۀ اصغر فرهادی
- نگاهی به دو فیلم جنجالی که بر اساس زندگی قاتل زنان خیابانی ساخته شده اند
- عجیبترین اتفاقات سال 2020 در پروژههای سینمایی
- نقد کوتاهی به فیلم «بی وزنی»: چیزی شبیه اسمش!
- آهنگ جدید سینا شعبانخانی به نام ناراحتم
- در اکران آنلاین، انحصارها باید شکسته شود
- گزارشی از اختتامیه جشنواره سی و سوم فیلم کودکان
- سه شعر دردسرساز که خوانندگان معروف خواندند
- پخش ۱۴ کنسرت آنلاین برای روزهای قرنطینه خانگی
- تخفیف ویژۀ کتابهای سینمایی در نمایشگاه کتاب
- آهنگ «جان دار» ازمحمدرضا علیمردانی و امین بانی
- ساخت سریال در شبکه نمایش خانگی متوقف شد
- ببینید: تغییرِ ظاهر مجری زن تلویزیون!
- بازگشت ناامیدکنندۀ کارگردان بزرگ به سینما
- عکسهای اکران خصوصی فیلم «ساعت 5 عصر»
- آلبوم جدیدِ بدلِ «اندی» در ایران مجوز گرفت!
- آنجلینا جولی معشوقه ی شیطان میشود!