افزایش تبلیغات پیامکی، تلفنی و اپلکیشنی در قالب‌های مختلف در تلویزیون تاکنون منجر به حواشی فراوانی شده است و اکنون در تازه‌ترین اتفاق، اپلیکیشنی برای سریال «لیسانسه‌ها» و با عنوان تبلیغاتی ارتباط با بازیگران این سریال تبلیغ شده که بازیگران این سریال از وجودش بی‌اطلاعند! این روند مستمر چنین پرسشی را پیش می‌آورد که آیا مسئولان سیما نگران لطمه بیشتر به اعتماد مخاطبان نسبت به رسانه ملی نیستند؟

به گزارش شایان فیلم از«تابناک»؛ در جریان پخش قسمت‌های اخیر سریال لیسانسه‌ها، بخش بازرگانی صداوسیما تبلیغی را در ذیل پخش این سریال عرضه کرد که در نوع خود جالب توجه بود. در این زیرنویس اپلیکیشنی تبلیغ می‌شد که در آن تأکید شده بود، از طریق این اپلیکیشن می‌توانند با بازیگران سریال لیسانسه‌ها ارتباط داشته باشند و همزمان وعده خودرو و سکه‌های بهار آزادی داده شده بود.با لیسانسه‌های سروش صحت ارتباط بگیرید، طوری که خودشان خبردار نشوند!

پس از پخش این تبلیغ، هوتن شکیبا از بازیگران این سریال در حساب کاربری‌اش در اینستاگرام نوشت: «امشب ظاهراً تبلیغ یک اپلیکیشن شده که با ارسال عددی با ما ارتباط برقرار میشه. باید عرض کنم خیر. لطفاً الکی اس ام اس نزنید دوستان، چون ما خودمون هم در جریان نیستیم چجوری قراره با ما ارتباط برقرار بشه. همه جور سوءاستفاده دیده بودیم، جز این که دیگه نوبره» و بدین ترتیب مشخص شد اساساً بازیگران سریال در جریان ماجرا نیستند و از اساس ماجرا را انکار می‌کنند.

چنین اتفاقاتی برای نخستین بار رخ نمی‌دهد و پیش از این درباره پیامک‌های حمایت از باشگاه‌های فوتبال و تیم‌های ملی رشته‌های مختلف که هزینه‌ای از مخاطبان کسر می‌شد، نیز اطلاع‌رسانی صحیحی نشده و حاشیه ساز شده بود. در موارد متعددی مشخص نبود که این رقم به صورت سریالی (روزانه، هفتگی، ماهیانه) کسر می‌شود و در مواردی نیز مشخص نبود که دقیقاً چه رقمی کسر می‌شود و متأسفانه این رویه را در همین تبلیغ نیز می‌توان مشاهده کرد. آیا اپلیکیشن مذکور رایگان است یا رقم مشخص کسر می‌شود و این کسر فقط یک بار رخ می‌دهد؟

از این تبلیغات عجیب‌تر، تبلیغاتی است که حین برنامه‌های کودک در مواردی عرضه شده و شامل شماره‌های پولی است. کودک چه بسا بدون اطلاع والدینش با این شماره‌ها تماس می‌گیرید و به ازای هر دقیقه که داستان گوش می‌کند، یک رقم قابل توجه روی قبض تلفن لحاظ می‌شود. عدم اعلام شفاف رقم‌هایی که هر یک از این تماس‌ها در پی دارد، در تبلیغات و تمرکز بر مخاطب هدفی که راحت‌تر مغبون می‌شود، در این زمینه بسیار موثر است.

این نوع تبلیغات که از گذشته دور با تبلیغ کلاس‌ها کنکور و عرضه محصولات آموزشی در قالب برنامه‌های آموزشی آغاز شد، اکنون فرم‌های پیچیده یافته که در بسیاری از اوقات جامعه هدف متضرر می‌شود و اهداف مالی پشت پرده این مدل تبلیغات با مغبون شدن جامعه هدف تبلیغات محقق می‌شود. در مقابل نیز روشی وجود ندارد که اگر شخصی بدون آنکه مطلع باشد، رقمی از حسابش به عنوان شرکت در این رویدادها کسر شد، با استفاده از آن مسیر، به سرعت رقم برداشتی به حسابش بازگردد و یا عملیات برداشت متوقف شود.

هرچند قابل درک است که باید بخشی از هزینه‌های رسانه ملی از چنین طرقی تأمین شود؛ اما واقعیت آن است که رسانه‌های معتبر جهان به ویژه رسانه‌های دولتی بزرگ که صدای حاکمیت را نیز در کشورهای مختلف منعکس می‌کنند، به سمت چنین اقداماتی نمی‌روند، چون چنین تبلیغات غیرشفافی بیش از آورده مالی‌اش برای صداوسیما هزینه زا خواهد بود و بزرگ‌ترین هزینه تحمیلی، اعتمادزدایی است که نسبت به رسانه ملی در پی دارد.

عمده مخاطبان شناخت کاملی از تفکیک امور در رسانه ملی ندارند و با یکپارچه تلقی کردنِ کلیه امور صداوسیما، وقتی از یک بخش از محتوای تلویزیون به آنها حس عدم اطمینان تزریق شود، به سایر بخش‌ها نیز چنین احساسی خواهد داشت و سراغ رسانه‌های آلترناتیو می‌رود. بنابراین چنین رویه‌ای نه تنها به نفع رسانه ملی نیست، بلکه در راستای مصالح ملی نیز قابل تعریف نیست و هر زمان جلوی این ضرر پنهان را گرفت، ابتدای کسب منفعت است.