ماجرای بازداشت و سپس آزادی به قید وثیقه محمد رحمانیان –کارگردان تئاتر-  بازتابی وسیع در فضای رسانه ای و مجازی داشت. در همین باره خبر کوتاه تابناک را تقدیم تان می کنیم که راز بررسی این پرونده در دادگاهی غیر از فرهنگ و رسانه را فاش می کند و سپس گزارش روزنامه قانون از نظرتان می گذرد که حاوی گفته های تازه محمد رحمانیان است.

رحمانیان در حالی بازداشت و آزاد شد که ظاهراً دلیل احضار او، پرونده تشکیل شده پیرامون «کنسرت-نمایش ترانه‌های قدیمی: پیکان جوانان» بوده است؛ اما این نمایش چه بود و چرا این کارگردان سینما و تئاتر را در این شرایط قرار داد؟

به گزارش «تابناک»؛ محمد رحمانیان، کارگردان سینما و تئاتر در دادسرای 21 ارشاد بازداشت و ساعتی پیش با قرار کفالت آزاد شد. موضوع احضار رحمانیان، پرونده مفتوح پیرامون «کنسرت-نمایش ترانه‌های قدیمی: پیکان جوانان» است؛ نمایشی که آذر تا دی 1396 روی صحنه رفت و اکنون مراحل رسیدگی به شکایت پیرامون آن در حال پیگیری است. رحمانیان زمستان 1396 قصد خروج از کشور را داشته که به او اطلاع داده می‌شود باید به دادسرای ارشاد مراجعه کند و پیگیر پرونده‌اش باشد.

در کنسرت ـ تئاتر «ترانه های قدیمی: پیکان جوانان» که در پردیس تئاتر شهرزاد روی صحنه می‌رفت، مهتاب نصیرپور، افشین هاشمی، هومن برق نورد، مهدی ساکی، احسان کرمی، هانا کامکار و... بازی می‌کردند و رضا یزدانی، احسان کرمی و هانا کامکار روی صحنه می‌خواندند. به نظر می‌رسد موضوع به تک‌خوانی هانا کامکار در بخش‌هایی از این تئاتر مربوط می‌شود که پیش از این نیز درباره آن نقدهایی شده بود.

این نمایش در هفت اپیزود «روس‌ها می‌آیند»، «سینما اسکار و چند شیشه پپسی...»، «مهرآبادِ خصوصیِ من»، «در پناهِ باغ آلبالو»، «یک شب از شبهای شعرِ گوته»، «فانفارسوزی» و «همین امشب، همین حالا...» اجرا شد که هانا کامکار در اپیزود دوم و ششم حضور داشت. دادسرای 21 ارشاد معمولاً به پرونده‌های منافی عفت عمومی و غیراخلاقی رسیدگی می‌کند و پرونده‌های با موضوع فرهنگی معمولاً در دادسرای فرهنگ و رسانه رسیدگی می‌شود.

معمولاً در رسیدگی به پرونده‌های اینچنینی برای متهم قرار صادر می‌شود و رحمانیان نیز در این پرونده با قرار کفالت آزاد شده است. وی از توضیح درباره جزئیات پرونده پس از صدور قرار کفالت و آزادی، اجتناب کرده است.

در همین حال روزنامه قانون این خبر را به طور مشروح پوشش داده است.قانون نوشت:ماجرای احضار محمد رحمانیان به پرونده ای قدیمی باز می‌گشت. پرونده ای که به گفته خود محمدرحمانیان در گفت و گویش با روزنامه «قانون» یک بار نیز دقیقا یک سال قبل برای وی منجر به قرار کفالت شده است.محمد رحمانیان کارگردان سینما و تئاتر دیروز در حالی در دادسرای 21 ارشاد بازداشت شد که پیش از این نیز در زمان خروج از کشور با مشکلاتی مواجه شده بود.

موضوع احضار رحمانیان پرونده مفتوح پیرامون «کنسرت-نمایش ترانه‌های قدیمی: پیکان جوانان» است؛ نمایشی که آذر تا دی 96 روی صحنه تئاتر شهرزاد رفت و اکنون مراحل رسیدگی به شکایت پیرامون آن در حال پیگیری است.

رحمانیان زمستان 96 قصد خروج از کشور را داشته که به او اطلاع داده می‌شود باید به دادسرای ارشاد مراجعه کند و پیگیر پرونده‌اش باشد. نمایش «ترانه‌های قدیمی: پیکان جوانان» محمدرحمانیان با استقبال بسیار تماشاگران مواجه شد.استقبال گسترده و حاشیه ها در همان زمان باعث شد که نمایش در روزهای پایانی یک بار دیگر از سوی اداره کل هنرهای نمایشی بازبینی شود.

محمد رحمانیان یک سال قبل درباره ممنوع الخروجی خود گفته بود:«گفتند باید به دادسرای ارشاد مراجعه کنید. من هم درخواست دادم تا مشکل ممنوع‌الخروجی‌ام را حل کنند. جلسه رسیدگی به پرونده خود در دادسرای ارشاد حدود چهار ساعت به طول انجامید و در رابطه با شکایتی مربوط به نمایش «ترانه‌های قدیمی: پیکان جوانان» بود.شکایت مطرح شده به دلیل تک‌خوانی زن در این نمایش و ایراداتی است که به نمایش گرفته اند» اما «اعلام داشتم که به هیچ عنوان تک‌خوانی زن نداشته‌ایم بلکه دوخوانی بوده است».

در کنسرت-تئاتر «ترانه های قدیمی: پیکان جوانان» که در پردیس تئاتر شهرزاد روی صحنه می‌رفت، مهتاب نصیرپور، افشین هاشمی، هومن برق نورد، مهدی ساکی، احسان کرمی، هانا کامکار و... بازی می‌کردند و رضا یزدانی، احسان کرمی و هانا کامکار روی صحنه می‌خواندند. به نظر می‌رسد موضوع به تک‌خوانی هانا کامکار در بخش‌هایی از این تئاتر مربوط می‌شود که پیش از این نیز درباره آن نقدهایی مطرح شده بود.

مساله مهم اما این است که محمدرحمانیان یک سال پیش از این نیز که به دادگاه احضار شده بود به صراحت اعلام کرد که تک‌خوانی زن در کنسرت_نمایش وی موضوعیتی نداشته است و ممکن است در یک اجرا صداها و میکروفن‌ها سهوا بالایا پایین شده باشد اما این موضوع که تک خوانی زن بوده است را رد کرده بود.

محمدرحمانیان در همین باره به« قانون» گفت که «نمایش پیکان جوانان بارها مورد بازبینی ارشاد قرار گرفته بود و در هر اجرا نیز نماینده ارشاد حضور داشته است و چطور امکان بروز چنین موردی می توانسته وجود داشته باشد؟»اما به نظر می رسد موضوع به همین سادگی نبوده است.یک سال پیش و در حالی که محمدرحمانیان قصد خروج از کشور برای سفری را داشت به وی گفته می شود ممنوع الخروج است و پرونده ای برای کنسرت_نمایش پیکان جوانان تشکیل شده که باید برای پاره ای از توضیحات حاضر شده و پس از توضیحات نیز وی با قرار کفالت آزاد می شود.

این کارگردان شهیر تئاتر ایران در گفت و گو با« قانون» اما خبر از تشکیل پرونده ای تازه با موضوع همان تئاتر پیکان جوانان داده است و به نظر می رسد قرار کفالت تازه ربطی به ادامه پرونده قبلی ندارد. محمدرحمانیان گفت: «پرونده تازه با اتهام تبلیغ علیه نظام است و برای این مورد اتهامی تازه است که قرار کفالت جدید برای من صادر شده است». وی در ادامه افزود :« از تشکیل این پرونده جدا متعجب و سرخورده هستم و اصلا نمی دانم چطور از تک‌خوانی زنان یا از اشارات انتهایی نمایش به ماجراهای سال 88 بدون هیچ سوگیری و جهت گیری توانسته اند به موضوع تبلیغ علیه نظام برسند».

این کارگردان نامدار تئاتر ایران در ادامه افزود :« در موضوع تک خوانی زنان برای بازپرس توضیح داده بودم که اصلا این نمایش تک‌خوانی نداشته است و کل تئاتر و همه اجراها به صورت جمع خوانی بوده است . اما عجیب است ارجاع این موضوع که می گویند ترانه این نمایش از سوی خواننده ای خاص پیش از این خوانده شده وآن خواننده وابستگی به گروهی دارد که حالا بنده را به آن گروه منتسب می کنند».

رحمانیان در ادامه به قانون گفت:« خواننده اولیه این ترانه خانم پروین بوده که هنوز هم زنده هستند و در ایران هم زندگی می کنند نه خواننده ای که تصور می کردند بوده است و در ثانی یک ترانه بارها توسط بسیاری اجرا می شود. بسیاری از کارهایی که اکنون مثلا خوانندگان مجاز با مجوز می خوانند پیش از این توسط خوانندگان دیگری چه پیش و چه پس از انقلاب خوانده شده است و نمی‌تواند مصداق تبلیغ باشد».

محمدرحمانیان در ادامه افزود :« با دادگاه امروز عملا من اکنون دو کفالت برای یک تئاتر در دادگاه دارم و این بسیار اتفاق بد و نادرستی است. من حتی به صراحت گفتم لازم باشد می‌توانم متن را برای خوانش در دادگاه بیاورم و ازآن مهم تر اینکه متن در ارشاد خوانده شده و بازبینی و تصویب شده است.اگر موردی هم باشد باید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پاسخگوی مجوزش باشد نه من یا هر نویسنده ای که متنش بارها مورد بازبینی ارشاد قرار می گیرد» .

رحمانیان همچنین گفت :« باید به صراحت بگویم که از اتفاق امروز بسیار ناراحت شدم.اصلا این مورد اتهامی اخیر یعنی تبلیغ علیه نظام و حتی شائبه هایی چون ارتباط با منافقین و ... توهین آمیز است.من 37 سال است از ایران بیرون نرفته ام و از سال 60 دارم در عرصه تئاتر و فرهنگ این مملکت کار می کنم.انگار کینه جویی در جریان است که اهالی تئاتر بی دلیل در این میان قربانی شوند».

رحمانیان در پایان تاکید کرد :« تئاتر هنری شریف و با هویت است که اصالت هنری خود را حفظ کرده است. هر اجرای تئاتر را ناظران می بینند و با قانونی که خود نوشته‌اند اجرا می شود.بنابراین اصلا موردی نیست که کسی بتواند در مورد آن دروغ بگوید.من با صداقت و روشنی می گویم در یک اجرای زنده و زیر نظر ناظران و بازبینان هر روز حرف‌مان را می زنیم.تئاتر هویت و باوری با اصالت و شریف دارد و من هم با صداقت و راستی کامل حرفم را زده ام» .

محمدرحمانیان که اکنون 56 ساله است ، بیش از 35 سال سابقه فعالیت مستمر هنری و فرهنگی را در کارنامه دارد. او متولد 1341 در تهران است و نمایش‌های مختلفی را به روی صحنه برده‌است. از جمله آثار او می‌توان به نمایش‌های مصاحبه، پل، فنز و مانیفست چو اشاره کرد. اما شاید نکته مهم و مغفول مانده در ماجرای احضار و قرار کفالت برای محمدرحمانیان توجه به وضعیت پردیس تئاتر شهرزاد باشد. این پردیس تئاتر طبق خبر خبرگزاری فارس، با این مضمون که «نامه ابطال مجوز یکی از تماشاخانه‌های خصوصی تهران به نام پردیس تئاتر شهرزاد از سوی یکی از نهادهای نظارتی به مرکز هنرهای نمایشی ارسال و ابلاغ شد و متعاقب آن گفته شد که این تماشاخانه از چهارم دی حق هیچ فعالیت رسمی تئاتری نخواهد داشت» فعلا تعطیل است. در همان زمان خبری منتشر شده بود که مرجع ابلاغ ، دادسرای ارشاد است و این نامه به مدیر کل هنرهای نمایشی ابلاغ شده تا وارد عمل شوند و این خبر تاکنون تایید یا تکذیب نشده است.این عدم تایید و یا تکذیب خبر نیز در حالی بود که سید سام بهشتی، مدیر روابط عمومی این پردیس در آخرین واکنش خود در مصاحبه‌ای اظهار کرده که سایت فروش بلیت نمایش های در حال اجرا به دستور مدیر کل مرکز هنرهای نمایشی از صبح چهارشنبه پنجم دی بسته شده است.وی در ادامه این اظهارات گفته بود:«نامه ای که از سمت دستگاه قضا ابلاغ شده است، در واقع خطاب به آقای مدیر کل است؛ پای همه مجوزهایی که صادر شده امضای ایشان است.ایشان به هیچ وجه پای هیچ کدام از مجوزهایی که تا کنون صادر کردند ایستادگی نکردند». بهشتی در تکمیل صحبت‌هایش عنوان کرده بود: «تمامی نمایش ها، اجراخوانی ها و نمایشنامه خوانی هایی که در این مجموعه روی صحنه رفته است، از مرکز هنرهای نمایشی به عنوان تنها نهاد اخذ مجوز در حوزه آثار نمایشی، مجوز های لازم را کسب کرده است. مجوز فعالیت های این مجموعه به هیچ وجه باطل نشده است و هنوز اعتبار کافی دارد که این مجوز با امضای معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر شده است. تاکنون تمامی برنامه‌های این پردیس در چارچوب موازین جمهوری اسلامی ایران بوده است».

نکته مهم در این میان این است که مدیرروابط عمومی پردیس تئاتر شهرزاد مرجع دستور قضایی را ، دستگاه قضایی اعلام کرده است و به فاصله چند روز پس از تعطیل شدن پردیس تئاتر شهرزاد، حکم به احضار و پیگیری پرونده محمدرحمانیان برای نمایشی می دهد که یک سال پیش در همین پردیس اجرا شده است و این خود بر شائبه اینکه پرونده تعطیلی پردیس تئاتر شهرزاد و پرونده محمدرحمانیان فصل مشترکی به نام اجرای کنسرت_نمایش پیکان جوانان دارد می افزاید.

حال باید منتظر ماند تا سرانجام توسط روابط عمومی یا نهادهای مسئول مشخص شود که آیا دلیل احضار و همچنین تعطیلی پردیس شهرزاد یک تئاتر مشترک است یا خیر؟ در هر حال به نظر می رسد پرونده کنسرت_نمایش پیکان جوانان همچنان مفتوح است وحتی اگر ارتباط تعطیلی پردیس تئاتر شهرزاد با این نمایش رد شود همچنان کارگردان نمایش دو پرونده مفتوح برای تئاتری دارد که همه مهرها و مجوزهای ارشاد را داشته است.